نقش بانوان در اصلاح الگوی مصرف خانواده
آیا می دانید که چرا در دهه های اخیر تغییرات و دگرگونی هایی در "روش انجام کارها" شکل گرفته است و به سرعت در حال اصلاح و حذف روش های غلط است؟
پیشبرد تکنولوژی یا کشف راهکارهای جدید و اصلاح روش ها، باعث سهولت و تسریع در انجام کارها می‌شود و به همان نسبت موجب صرفه جویی در هزینه و افزایش بهره‌وری خواهد شد، سلامت روانی و جسمی افراد پایدارتر و تسلط بر کارها بیشتر خواهد بود، کیفیت مطلوب تر و کمیت افزایش خواهد یافت و در نهایت باعث پیشرفت بازرگانی و صنعتی یک اجتماع می گردد و انقلاب مثبتی دراقتصاد، فرهنگ و شخصیت افراد آن جامعه به وجود خواهد آمد.
تغییر در رفتار، عادت و باورهای غلط جامعه، ابتدا نیاز به خود اصلاحی و حرکت فردی دارد. اگر هر انسان با کشف و رفع اشتباهات و نقاط ضعف خود موجب گسترش و ترویج آن در اطرافیان گردد، روزی فرا می رسد که این تغییرات فراگیر شده و روش اجرایی غلط و رفتارهای اشتباه از فرهنگ و باورهای ما رخت بر بسته و به فراموشی سپرده خواهد شد.
اما برای اینکه تغییرات و اصلاح روش‌ها در سطح عمومی فراگیر شود، ارایه راهکارهای جدید واصلاح روش‌ها، نیاز به اتحاد گروهی و همبستگی افراد دارد و در این میان خانواده اولین مجموعه ای است که اعضای آن به سهولت می توانند اتحاد و همبستگی در بین خود به وجود آورند و نسبت به شناخت عادت های اشتباه و حذف باورهای غلط اقدام نمایند. چرا که لازمه اصلاح چارچوب ذهنی و ارتقای فرهنگی افراد، همکاری ، اتحاد و همبستگی می باشد و صمیمیت و تشابه های اخلاقی و عقیدتی یک خانواده، زمینه ساز مناسبی برای این مشارکت و تغییر عادت ها می شود.
اما نکته جالب و حائز اهمیت که بیشتر خوشایند خانم ها می باشد! اینجاست که اصلاح روشهای مورد استفاده در انجام امور ، علاوه بر موارد یاد شده، نیاز به مدیریت جدی و کنترل قانونمندی هم دارد تا با نظارت بر عملکرد افراد اجرای روش های اصلاحی را با ساختار اصلی آن تطبیق دهد. معمولا در خانواده های اصیل ایرانی "زن" به عنوان فردی قانونمند، نقش تعیین کننده و کنترل کننده ساختار و چارچوب اجتماعی و فرهنگی خانواده را بر عهده دارد. به این دلیل که مادر خانواده به عنوان شریک زندگی پدر و به لحاظ داشتن بیشترین حضور بین فرزندان و ارتباط باآن‌ها بهتر از هر کس دیگر می تواند در کیفیت ادب و تربیت و نحوه شکل گیری فرهنگ ، رفتار اجتماعی و احساسات فرزندان و تشکیل ساختار خانواده موثر باشد.
توجه لازم به نکات اصلی و حس مسئولیت پذیری و قانونمندی در زنان یکی از ویژگیهایی است که خانواده با بهره مندی از آن می تواند مُهر اصلاحات بر روی اشتباهات و نقاط ضعف خود بزند. مادر یک خانواده اختیار دارد تا اصول و مبانی یک زندگی سالم و موفق را در شخصیت تک تک اعضای خانواده گسترش دهد و تحکیم بخشد. البته هدایت و کنترل اعضای خانواده توسط مادر، مستلزم برخورداری او از دانش و آگاهی کافی در زمینه های گوناگون فرهنگی- اجتماعی و اقتصادی می باشد و این امر زمانی میسر خواهد شد که یک مادر با حضور فعال در اجتماع، به تمامی مشکلات و راه کارها واقف گردد. همانا شرط حضور فعال زنان در اجتماع، شاغل بودن آن ها نیست. بلکه کسب اطلاعات و دانش کافی در رابطه با مسایل مختلف اجتماعی است.
یک زن به عنوان راهنمای اجتماعی خانواده باید درک عمیقی از مشکلات و راه کارها داشته باشد. او باید بتواند درست و نادرست را به خوبی از یکدیگر تشخیص دهد تا سنت های غلط را نادیده گرفته و با جایگزینی آداب درست، عادت های اشتباه را از بین ببرد. تحلیل و بررسی نواقص و تلاش جهت یافتن ندانسته ها و راهکارهای موثر می‌تواند موجب از بین رفتن تعصب های بی مورد و جلوگیری از انجام زحمات و هزینه های بیهوده شود. به عبارتی بهتر، زنان با برخورداری از جدیدترین اطلاعات و دانش در رابطه با موضوعات مختلف زندگی و با بهره‌گیری از آن ها و آموزش به دیگر اعضای خانواده و همچنین دقت و نظارت در انجام روشهای صحیح، می‌توانند تکنیک‌های نوین و بهینه را جانشین باورهای غلط و غیراقتصادی اعضای خانواده کنند و سطح فرهنگی و اجتماعی خانواده را بیش از پیش رشد دهند.
اصولا خانم‌ها در جمع خانواده نکاتی را متذکر می شوند و کنترل می کنندکه از آن اطلاع و آگاهی کافی دارند. بنابراین زنان باکسب اطلاعات از طریق تحصیل، رسانه های عمومی، اطلاع رسانی سازمان‌های خدماتی و آموزش‌های اجتماعی و تلفیق آنها با دقت، درایت و خلاقیت خویش در رابطه با موضوعات مختلف، می‌توانند مهارت کافی برای هدایت خانواده رابه دست آورند.
اگر به نوع عملکرد، تربیت و آموزش اعضای خانواده توسط زنان متفاوت دقت کرده باشید، متوجه شده اید که دیدگاه، نگرش و میزان آگاهی زنان در مسایل مختلف زندگی بر چگونگی این تربیت و آموزش ها تاثیر مستقیم دارد.
برخی از زنان برای مسایل اجتماعی و فرهنگی خانواده اهمیت زیادی قائلند و سعی می‌کنند تا با آگاهی یافتن از موضوعات متنوع زندگی، دایره نظارت و کنترل خود را در تمام زمینه های تحت پوشش خانواده بگسترانند.آنها خود را به عنوان یک زن، محدود به مسایل زنانه نمی‌کنند و با احساس مسئولیت و دلسوزی تمام برای اجرای هرچه بهتر مسایل مختلف زندگی در خانواده، خود را پا به پای مردان خویش رشد می‌دهند تا همچنان به کنترل و نظارت دلسوزانه شان ادامه دهند.
دسته دوم زنهایی هستند که اهمیت کم تری به این موضوعات می‌دهند. آنها یا دنبال مد و مسایل زنانه زندگی هستند و توجه و نظارت خود را محدود به دنیای اطراف و موضوعات مورد علاقه خود نموده اند یا آنقدر درگیر اهداف و برنامه‌های حرفه ای و شغلی شده‌اند که فرصت تربیت و نظارت بر خانواده را ندارند. البته دسته سومی هم هست که به اجبار یا به اختیار خود تنها وظایف زنانه و مادرانه یک خانواده را در حد پخت و پز، شست‌و‌شو و نگهداری فرزندان و نظافت منزل می‌دانند و انجام می‌دهند. این زنان دانش و آگاهی کافی در مورد مسایل مختلف زندگی ندارند و به ندرت پیش می‌آید که در رابطه با موضوعی اظهارنظر کنند یا توجه جدی به آن داشته باشند.
برای درک بهتر تفاوت عملکرد زنان نسبت به دیدگاه آنان در خانواده، مثالی از نگرش زنان مختلف در رابطه با مبحث انرژی و واکنش آنها نسبت به این موضوع بیان گردیده تا ضمن مقایسه و ذکر تفاوت بین آنها ، نکات قابل اشاره درجهت آگاهی بیشتر زنان از انرژی و راهکارهای مصرف آن عنوان شود.
زنان دسته اول، از آن جا که اهمیت زیادی برای تک تک موارد مختلف زندگی قائلند، سعی می‌کنند تا با آشنایی کامل از هر موضوع و مسئله ای آن را به درستی در خانواده و اجتماع به اجرا در بیاورند، دقت و توجه خاص آنها به انرژی و روش مصرف آن اغلب از مردان هم بیشتر است.
آنها دانش کافی در مورد چگونگی تهیه و توزیع انواع انرژی دارند و به خوبی می دانند که از انرژی های مختلف چگونه باید استفاده کرد. این زنان از درایت و توانمندی خود برای آموزش و ترویج فرهنگ صحیح استفاده انرژی در بین اعضای خانواده تمام بهره را می برند و با نظارت و کنترل قانونمندانه سعی بر رفع مشکلات و نواقص خود در مصرف بهینه دارند. این زنان از این که ببینند اعضای خانواده شان در کارهایی که تحت تربیت و نظارت آن ها بوده اشتباه یا ضعف دارند احساس خوبی نمی کنند و باجدیت تمام خواهان اصلاح آن هستند. آن ها از خلاقیت خود برای یافتن روش های مفید و بهینه‌تر استفاده کافی را می‌کنند و با دقت و توجه خاصی که به موضوعات مختلف دارند از هرگونه اتلاف و زیاده روی در مصرف انرژی توسط خود واعضای خانواده، جلوگیری می‌نمایند.
آنها علاوه بر این که از درایت و خلاقیت خود برای از بین بردن عادت های غلط خانواده استفاده می‌کنند، با مطالعه، تحقیق و آموختن راهکارهای آموزشی و پیشنهادی از جوانب مختلف و آموزش و معرفی آن ها به اعضای خانواده باعث اصلاح روشهای غلط و افزایش سطح فرهنگی خانواده می شوند.
نتایجی که زنان توانمند از حساسیت، نظارت و توجه خود می گیرند: صرفه جویی در استفاده از هزینه، انرژی، زمان و نیروی انسانی و افزایش امنیت و ایمنی،کیفیت، سهولت در کار، کاهش استرس و خستگی، افزایش سطح فرهنگی و درک اجتماعی خانواده و دست یابی به تربیت صحیح آنها خواهد بود.
دسته دوم را معمولا زنانی تشکیل می دهند که بیشتر به دنبال مد و مسایل زندگی و زنانه هستند یا به لحاظ توجه زیاد و درگیری بیش از حد به اهداف و برنامه های شخصی یا شغلی خود، دقت ، حساسیت و علاقه کم‌تری نسبت به کسب اطلاعات و آگاهی در مورد تهیه، توزیع و همچنین کنترل و نظارت کافی بر چگونگی مصرف انرژی دارند. آنها به عنوان مادر خانواده و یکی از مصرف کنندگان مستمر انرژی، اطلاعات و آگاهی اندکی از روشهای صحیح استفاده ازانرژی دارند و دقتی در اندازه مصرف آن نمی‌کنند.آنها از ارزش انرژی و مزایای داشتن و معایب نداشتن آن، اطلاعات جامعی ندارند، به علت این که از مشکلات اصراف و ویژگیهای مصرف بهینه بی خبرند، اهمیت زیادی به صرفه جویی یا اتلاف انرژی نمی‌دهند. به همین دلیل هیچ گونه آموزش و نظارت قانونمندانه ای در خانواده آنها در رابطه با مصرف بهینه و اصلاح الگوی مصرف وجود ندارد.
این امر باعث می‌شود تا فرزندان و در نهایت، کل اعضای خانواده نسبت به این موضوع کم اهمیت باشند و توجه کافی به فرهنگ صحیح استفاده و مصرف انرژی نداشته باشند. آن ها ندانسته انرژی را بی رویه مصرف می‌کنند و به علت عدم آشنایی کامل، کم‌تر درصدد رفع اشتباهات خود بر می‌آیند. دقت و حساسیت لازم در مورد جلوگیری از اتلاف انرژی در این خانواده ها روز به روز کم‌رنگ‌تر می‌شود که نتیجه آن احساس بی‌اهمیتی و کم ارزشی منابع انرژی در نزد اعضای خانواده و عادت به اصراف و عدم کنترل مصرف می باشد. با شکل گیری و گسترش اندک اندک این عادت‌ها در سایر موارد اقتصادی و اجتماعی خانواده، به تدریج هرج‌و‌مرج، بی‌نظمی و از همه مهم‌تر، عدم کنترل و حساسیت کافی در بین اعضای خانواده به وجود می‌آید که در نهایت اوضاع اقتصادی، فرهنگی خانواده و تربیت فرزندان را تحت تاثیر خود قرار می دهد.
دسته سوم متشکل از زنانی است که به نوعی دارای محدودیت هستند، حال این محدودیت می تواند از جانب اطرافیان مانند همسر، پدر یا برادر و فرزند صورت گرفته باشد یا به خودی خود زایده تفکرات و عقاید خود زن باشد که موجب گردیده تا او نسبت هر چیزی بی اطلاع باشد و حق انتخاب یا اظهار نظر نداشته باشد. آنها آنقدر نواقص در زندگی خود دارند که نداشتن اطلاعات و آگاهی در مورد موضوع مهمی چون انرژی امری بدیهیست. این دسته از زنان در رابطه با مصرف انرژی یا هر موضوع دیگری کاملا وابسته به نظر دیگرانند و هیچ‌گونه اطلاع و آگاهی از درست یا نادرست بودن کارهای خود ندارند. برخی از آنها حتی در مورد استفاده و کاربردهای اولیه انرژی هم مشکل دارند. آنها نظر همسر یا بزرگ خود، همسایگان و اطرافیان را بی چون و چرا مقتنم و عاری از اشتباه می شمارند و به اجرا در می‌آورند. همین امر باعث می شود تا خانواده از وجود توانمند و کنترل قانونمندانه وی در برخی زمینه‌های نیازمندی خود محروم شود که در اغلب اوقات موجب وارد آمدن ضربه اساسی به ریشه خانواده می گردد. این خانواده ها علاوه بر اینکه در مقابل هرج و مرج و بی نظمی ضعیف و بی دفاع می‌باشند، به راحتی تحت تاثیر شرایط نامساعد به آلودگی کشیده می‌شوند.
در اینجا یادآوری این نکته لازم است: راه کارهایی که بعضی از بانوان در رابطه با اصلاح و تغییر الگوی مصرف ارایه می دهند، اغلب اوقات تاثیرات بسزایی در روند مصرفی و صرفه جویی اقتصادی و افزایش ایمنی از خود نشان داده است. در ادامه با ذکر برخی از این موارد درخصوص اصلاح الگوی مصرف گازطبیعی، نمونه‌ای از اقداماتی که زنان برای اصلاح روش انجام کارها در خانه و بین اعضای خانواده رواج می‌دهند بیان شده است.
- با نصب دماسنج در منزل و ترموستات برای وسایل حرارتی و برودتی، می توان دمای هوارا بین 18 تا 22 درجه سانتیگراد کنترل نمود. با این کار از افزایش و کاهش بیش از حد دمای هوا که منجر به مصرف بیهوده انرژی یا گازطبیعی می شود خودداری می‌گردد.
- فصل زمستان در ساعت‌های پایانی شب، مصرف گازطبیعی در کشور افزایش می‌یابد و بعضی مناطق سردسیر به علت سیر صعودی مصرف و کاهش دمای هوا، با قطعی یا افت فشار گاز مواجه می‌شوند. به همین دلیل، جهت جلوگیری از قطعی گاز در مناطق سردسیر کشور بهتر است هنگام خواب با پوشیدن لباس گرم و استفاده از پتوی ضخیم نسبت به کاهش درجه حرارت وسایل گازسوز اقدام و موجب جلوگیری از افزایش بی مورد مصرف گازطبیعی شد.
- زمان خرید وسایل گازسوز ضمن توجه به استاندارد بودن آن وسیله و برخورداری از برچسب مصرف انرژی، با در نظر گرفتن ظرفیت مورد استفاده، از انتخاب وسایل با قدرت و ظرفیت بیشتر اجتناب شود. زیرا وسایل گازسوز غیر استاندارد یا بی کیفیت، علاوه بر ایمنی پایین دارای مصرف غیراستاندارد می‌باشند. همچنین انتخاب وسایل گازسوز متناسب با حجم مصرف موجب جلوگیری از هدر رفتن گازطبیعی می گردد. چون اغلب مواقع می توان دمای لازم را با وسایل کوچک‌تر که مصرف کم‌تری دارند تامین نمود.
- از روشن گذاشتن بی مورد وسایل گازسوز حتی برای یک لحظه خودداری شود. بعضی از افراد عادت دارند که وسایل گازسوز را به منظور این که شاید تا لحظاتی بعد به آن نیاز پیدا کنند، بی فایده روشن می گذارند. به عنوان مثال فردی که احساس می کند شاید تا ساعاتی دیگر بخواهد یک فنجان چای بنوشد، شعله سماور یا اجاق گاز را روشن می گذارد تا آب جوش برای هر لحظه موجود باشد. یا بعضی از افراد به دلیل اینکه خواب راحتی در شب های زمستانی داشته باشند بخاری یا وسیله گرمازا را از صبح بی‌مورد روشن می گذارند تا یک وقت دمای اتاق کاهش نیابد! درصورتی که تنها کافی است وسایل گرمازای اتاق خواب را یک ساعت قبل از خواب روشن نماییم تا فضا را به خوبی گرم کند و از روشن ماندن بی مورد آن در طی ساعات شبانه روز جلوگیری شود.
- دستکاری یا تعمیر لوازم گازسوز توسط افراد ناوارد و بی تجربه، هم از لحاظ ایمنی خطر دارد هم این که موجب برهم خوردن تنظیم وسیله گازسوز و افزایش مصرف آن می‌شود. بهتر است که وسایل گازسوز توسط افرادی که دارای مجوز تعمیرات هستند و مهارت کافی در این زمینه دارند تعمیر شود. زیرا کاهش ایمنی و افزایش مصرف که در نتیجه تعمیر وسایل گازسوز توسط افراد ناوارد صورت می‌گیرد می‌تواند موجب بروز خسارت‌های مالی و جانی جبران نشدنی گردد ضمن اینکه مصرف گازطبیعی را بی مورد افزایش می دهد.
- جهت حفظ دمای محیط داخل از بازگذاشتن در و پنجره ها جدا خودداری شود. زیرا با باز ماندن در و پنجره‌ها، دمای اتاق تحت تاثیر هوای خارج قرار می‌گیرد و انرژی وسایل گازسوز که برای تامین دمای مورد نیاز می‌سوزد، هدر می‌رود. همچنین وسایل گازسوز دارای ترموستات یا خودکار در این مواقع با قدرت بیشتری سعی بر رساندن دما به حد مطلوب می‌کنند اما چون با نیروی مخالف(هوای خارج) مواجه می شوند، تنها مصرف و اصطحلاکشان بالا می رود.
تمام افراد با استفاده از راهکارهای این چنینی در عرصه های مختلف زندگی و گسترش و ترویج آن در بین دیگران می توانند موجب از بین رفتن عادت ها و باورهای غلط اجتماعی شوند.
امیر دشتکیان کارسناس واحد روابط عمومی شرکت گاز استان قزوین
شماره تلفن:02813322409و 09126357547
