کلمات کلیدی

جشنواره " دوباره آسمان آبی "

جایگاه بخش تعاون و چالش در بورس

تعاون چیست

توانمندسازی تعاونی ها اهرمی برای توسعه اقتصادی

تعاون و همکاری در سیره معصومین (علیهم السلام)

شهر تعاون

اعتماد و تعاون

تاریخچه تعاونی ها در ایران

توده هوا چیست؟

مزایای بازیافت شیشه

افتتاح نخستین نیروگاه زباله سوز شهری در مجتمع پردازش و دفع آرادکوه

راه های نگهداری از محیط زیست

یکسال تا نجات زمین فرصت مانده

سال ۲۰۱۴ گرمترین سال عصر مدرن

ایده های ساده بازیافت قوطی های خالی فلزی

معنی شماره‌های بازیافت چیست؟

آموزش بازیافت برای کودکان

گاز به عنوان سوخت فسیلی

نیروگاه‏های گازی

مشخصات یک نیروگاه با سوخت گاز:

بطری گاز شور (Gas Washing Bottle)

چند نکته‌ی مهم در بهینه نگه داشتن انرژی در منزل

صرفه‏ جویی انرژی

صرفه جویی در گرم شدن

اسراف و صرفه جویی در فرهنگ اسلامی

واصلاح الگوی مصرف

روشهای غلط

«متخصص جوان» اتحادیه بین‌المللی گاز IGU

شرکت گاز استان آذربایجان شرقی

باموضوع مصرف بهینه وایمن ازگازطبیعی

۱۱ مطلب در شهریور ۱۳۹۵ ثبت شده است


شرکت تعاونی چیست:

اجتماع مستقل اشخاصی است که به منظور تامین نیازها و اهداف مشترک اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی خود، از طریق اداره و نظارت دمکراتیک موسسه ای با مالکیت مشاع ، با یکدیگر به نحو اختیاری توافق نموده اند.

پس‌ از پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌، توجه‌ به‌ نهضت‌ تعاون‌ به‌ عنوان‌ سرمنشأمشارکت‌ مردم‌ در امور اقتصادی‌، اجتماعی‌ و فرهنگی‌ بیش‌ از پیش‌ معطوف‌شد، به‌طوری‌ که‌ در قانون‌ اساسی‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌، بخش‌ تعاون‌ در کناربخش‌ دولتی‌ و خصوصی‌، از جایگاه‌ ویژه‌ای‌ در اقتصاد کشور برخوردار گردید وپس‌ از آن‌ نیز قانون‌ تعاون‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ به‌ تصویب‌ سومین‌ دوره‌مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌ رسید

تعاون در مفهوم خاص خود نوعی همکاری و مشارکت افراد برای ایجاد یک سازمان اقتصادی با قبول اصولی است که سوداگری و بهره کشی از افراد را طرد می کند.هدف تعاون جمع ارزشهای اخلاقی همراه با اهداف اقتصادی و اجتماعی و رفع حوائج مشترک افراد است. ودر این نظام اقتصادی و اجتماعی همه فعالیتها با تشریک مساعی و بصورت جمعی صورت می گیرد و به فرد انسانی و آزادی او احترام گذاشته می شود و چنین است که استعدادها نمو می کند و بارور می گردد. استقرار تعاون با تشکیل و توسعه تدریجی شرکتها و اتحادیه‌های تعاونی صورت می گیرد. شرکت تعاونی سازمانی متشکل از افراد که بمنظور بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضاءو وصول به هدف مشترک و رفع نیازمندیهای آنان از طریق کار وکوشش جمعی و همکاری و اشتراک مساعی همگان و با رعایت اصول آزادی و تساوی حقوق و ابراز رای تشکیل می شود.شرکت تعاونی بر خلاف شرکت سهامی سازمانی است که افراد آن دارای وضعی مشابه و برابر بوده و در اتخاذ تصمیم نسبت به سیاست عمومی شرکت از مزایائی یکسان برخوردارند در شرکت تعاونی یک عضو که به قدرت و آثار عظیم خودیاری و همکاری آشناست و احترام به حیثیت و شخصیت انسان را از اصول اولیه می شناسد در حکم ستونی است که قبه رفیع کاخ تعاون را برپا داشته است. امتیاز شرکت‌های تعاونی بر شرکت‌های سهامی آن نیست که شرکت‌های تجاری بطریق استبداد اداره می شوند و تعاونی‌ها بطریق آزادی بلکه اصل تعاون در این است که کنترل اداره امور شرکت در مؤسسات تجاری محدود به صاحبان سرمایه بوده و در مؤسسات تعاونی در دست کلیه اعضاءاست.در شرکت‌های تعاونی صاحب سهم صرف نظر از تعداد سهامی که دارد فقط دارای یک رای است در حالیکه در شرکت غیرتعاونی صاحب سهم بر حسب مقدار و سهام و نوع آن ممکن است صاحب چندین رای باشد.نتیجه مهمی که از این روش حاصل می شود آن است که در شرکت تعاونی یک فرد یا یک گروه کوچک بهیچ وجه نمی تواند بر مبنای تعداد سهامی که در اختیار دارد کارهای شرکت را قبضه کند و کنترل آن را بدست گیرد. به عبارت دیگر می توان گفت که هیچگاه کنترل کار و اعمال نظارت با تعداد سهام و میزان سرمایه ای که متعلق به شخص است ارتباط ندارد و لذا کنترل بر مبنای سرمایه به حداقل ممکن تقلیل یافته است. نقش خلاق تعاونی‌ها در تشکیل واقعی آنان و میزان ثمر بخشی فعالیت آنها به اتحاد و هماهنگی واحدهای پراکنده تعاونی بستگی دارد.تجربه نشان داده که تشکیل اتحادیه‌های تعاونی از شرکت‌های تعاونی در رشته‌های مشابه و زمینه‌های نزدیک به هم حائز اهمیت خاص بوده و قدرتی که از تشکیل اتحادیه‌ها فراهم می گردد به سادگی می تواند موجبات توفیق هر چه بیشتر تعاونی‌ها را در نیل به هدفهای مورد نظر فراهم آورد.اتحادیه‌های تعاونی معمولاًبرای رسیدن به مقاصد معینی پا به عرصه وجود می گذارند و ابتدا در یک ناحیه به فعالیت می پردازند و به تدریج این فعالیت را در دایره وسیع تر گسترش می دهند.یک اتحادیه تعاونی به منزله اجتماع تعدای از شرکت‌های تعاونی با حفظ خصوصیات واصول و محتوای آنان است و ضوابط ومقررات و عوامل مادی و معنوی و انسانی در شرکت‌های تعاونی در تشکیل و ایجاد اتحایه‌های تعاونی نیز صادق و حکمفرماست.شرکت‌های تعاونی عضو اتحادیه باید از هیچگو نه همکاری با اتحادیه خود اعم از مادی معنوی و اجتماعی دریغ نداشته و خود را موظف به رعایت تصمیمات اتحادیه بدانند تا اتحادیه ای موفق داشته باشند

تاریخچه تعاون

تعاون از ریشه عون و به باب تفاعل رفته است.یکی از ویژگیهای باب تفاعل این است که بیان کننده کارهایی است که انجام آن نیاز به دو یا چند نفر دارد. یعنی مستلزم همکاری می باشد.آنچه را که ما امروزه تعاونی می خوانیم و در قوانین ما جای پای محکمی یافته است برگردان واژه انگلیسی coopration است.در زبان انگلیسی این واژه در مفهوم لغوی خویش به همان معنی همکاری و مشارکت می باشد.

تعاونی به معنعای وسیع و عام آن که همان مشارکت و همکاری دسته جمعی مردم در حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی می باشد به صورتهای گوناگون و به عناوین مختلف در طول تاریخ وجود داشته است حتی شاید بتوان گفت حس همکاری و کمک به همنوع مانند خصیصه اجتماعی بودن وی امری فطری است و جزء ذات انسان است و قبل از آنکه کارگران انگلیسی آن را کشف کنند،اصولا در نهاد بشر وجود داشته است.

شواهدی در دست است که نشان می دهد که انسانها به ویژه شرقیان اعمال بسیاری را به طریق تعاونی انجام می داده اند.مطابق تحقیقات دو تن از مصرشناسان غربی از آغاز پیدایش امپراتوری مصر یعنی 3000 سال قبل از میلاد مسیح ،موسسات تعاونی و شبه تعاونی در مصر وجود داشته است.در بابل قدیم،قانونی که به دستور حمورابی پادشاه این کشور در 2000 سال قبل از میلاد نوشته شد،خبر از روش کشاورزی تعاونی می دهد.و شکی نیست که در میان مردم یونان باستان نیز انجمنهای تعاونی وجود داشته است.به همینگونه در چین باستان و امپراطوری رم شواهدی در دست است که بیانگر وجود تعاونی ها است.این نوع تعاونی ها جنبه رسمی و قانونی نداشت و فقط در اواخر قرن هیجدهم بود که تعاونی به صورت رسمی تشکیل شد و تحت نظم و قاعده و قانون در آمد و به تدریج عالمگیر شد

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۹ شهریور ۹۵ ، ۲۱:۲۹
ندا حقانی شمامی


امروزه تعاون اهرم مناسبى براى توسعه اقتصادى و اجتماعى به شمار مى رود که مى تواند در بهره ورى بهینه از شرایط زندگى، کار و تولید و ارتقاى سطح درآمد و وضعیت اجتماعى جامعه مؤثر باشد.

به گزارش سرویس اقتصادی باشگاه خبرنگاران ؛تجربه کشورهاى توسعه یافته نشان مى دهد تعاونى ها بهترین سازمان هایى هستند که موفق شده اند اسباب تجمع نیروهاى پراکنده و متفرق و در عین حال با استعداد و با انگیزه را فراهم سازد.

استفاده بهینه و توانمندسازى بخش هاى اقتصادى هدف اصلى است. در این میان با توجه به اهمیت بخش تعاون در اقتصاد ایران، از دیدگاه مبانى نظرى و قابلیت هاى بالقوه این بخش، عوامل مؤثر و راه هاى فعال سازى این ظرفیت بیش از پیش اهمیت یافته است که در زیر به بررسى اجمالى برخى از آنها مى پردازیم.

2 - مدیریت تعاونی ها

براساس قانون تعاونى، رهبرى تشکیلات تعاونى برعهده هیأت مدیره و مدیریت این شرکت ها بر عهده مدیر عامل و سایر مدیران اجرایى است. از آنجا که تعامل اعضا و دموکراسى از مهمترین جنبه هاى کلیدى فعالیت هاى تعاونى محسوب مى شود، ایجاد و شکل گیرى اصل مدیریت تعاون، شرکت هاى تعاونى را قادر مى سازد به طور حرفه اى به فعالیت بپردازند. مدیریت مشارکتى از طریق به کارگیرى سیستم هاى غیر متمرکز در شکوفایى استعدادها و خلاقیت ذهنى کارکنان بسیار مؤثر است. این سبک از مدیریت براى بهبود کیفیت بوده و بزرگترین عامل ترقى در سازمان تلقى مى شود که همراه با افزایش بازدهى و کاهش هزینه است. مشارکت در مدیریت تعاونى ها باعث مى شود کارکنان نه تنها وظایفشان را بشناسند بلکه بدانند چرا باید آن وظیفه را انجام دهند. بنابراین عاملى که چهره تعاونى ها را جذاب مى کند مشارکت است.

3- عوامل سازمانى و نقش آنها در تعاونی ها

نکته اى که در مدیریت تعاونى ها حائز اهمیت است و معمولاً شرکت هاى تعاونى از آن غافلند، این که تمام شرکت هاى تعاونى باید سازمان و مدیریت صحیح و روشنى داشته باشند، در حالى که در هیچ یک از شرکت هاى تعاونى فعلى، نظام مشخص و روشنى براى کنترل وجود ندارد. به علاوه بین وظایف و مسئولیت هاى تعاونى مرز مشخص تعیین نشده، حتى گاه سلسله مراتب دقیق که لازمه دوام و بقاى هر سازمانى است در این شرکت ها دیده نمى شود. سازمان هاى پویا، سازمان هایى هستند که با فراگیرى و آموزش مستمر، بستر مورد نیاز براى پویایى و تغییر را فراهم کرده اند. بنابراین تعاونى ها باید علاوه بر طراحى مناسب ساختار سازمانى، در ساختار خود تجدید نظر کرده و فعالیت هاى خود را به مقیاس وسیعى در انجام فرآیند ارزش افزوده گسترش دهند.

4 - نقش عوامل اقتصادى در تعاونى ها

تعاونى ها مى توانند یک اهرم مناسب براى توسعه اقتصادى به شمار آیند که همگام با سیاست هاى دولت در بهبود شرایط زندگى، کار، تولید و ارتقاى سطح درآمد و وضعیت اجتماعى مردم مؤثر باشند. هدف از توسعه بخش تعاون در ممالک در حال توسعه این است که از این طریق نه تنها به نوسازى شیوه هاى کهنه اقتصادى پرداخته شود، بلکه شرایط اقتصادى- اجتماعى عادلانه تر نیز برقرار گردد

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۱ شهریور ۹۵ ، ۲۰:۵۸
ندا حقانی شمامی


تصویب کننده :مجلس شورای اسلامی

ارائه دهنده :دولت

تاریخ تصویب :13/6/70

کلیدواژه‌ها : تعاونی ؛ تعاون ؛ تعاونی اقتصاد ؛ شرکت های تعاونی ؛ تشکیل تعاونی ؛ ثبت تعاونی ؛ وزارت تعاون


فصل اول - اهداف و ضوابط کلی بخش تعاونی
موضوع:بخش تعاونی
قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران
فصل اول - اهداف و ضوابط کلی بخش تعاونی
ماده 1- اهداف بخش تعاونی عبارتست از:
1- ایجاد و تامین شرایط و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به اشتغال کامل .
2- قرار دادن وسائل کار در اختیار کسانیکه قادر بکارند ولی وسائل کار ندارند.
3- پیشگیری از تمرکز و تداول ثروت در دست افراد و گروههای خاص جهت تحقق عدالت اجتماعی .
4- جلوگیری از کارفرمای مطلق شدن دولت .
5- قرار گرفتن مدیریت و سرمایه و منافع حاصله در اختیار نیروی کار و تشویق بهره برداری مستقیم از حاصل کار خود .
6- پیشگیری از انحصار، احتکار، تورم و اضرار به غیر.
7- توسعه و تحکیم مشارکت و تعاون عمومی بین همه مردم .
تبصره- اهداف مذکور این ماده باید با رعایت ضرورتهای حاکم بر برنامه ریزی عمومی اقتصاد کشور در هر یک از مراحل رشد عملی شود.
ماده 2- شرکتهائی که با رعایت این قانون تشکیل و به ثبت برسند تعاونی شناخته میشوند.
ماده 3- دولت موظف است با رعایت این قانون و در حد مقررات بگونه ای که زمینه اداره یا دخالت در اداره تعاونیها یا کارفرمای مطلق شدن دولت فراهم نیاید با بخش تعاونی همکاری نموده و امکانات و تسهیلات لازم را با هماهنگی وزارت تعاون در اختیار آنها قرار دهد.
ماده 4- دولت و کلیه سازمانهای وابسته موظفند در اجرای طرحها و پروژه های خود در شرایط مساوی اولویت را به بخش تعاونی بدهند.
ماده 5- اساسنامه هر یک از تعاونی ها باید با رعایت مقررات این قانون شامل نکات زیر باشد. نام با قید کلمه تعاونی ، هدف ، موضوع ، نوع ، حوزه عملیات ، مدت ، مرکز اصلی عملیات و نشانی ، میزان سرمایه ، مقررات مربوط به عضو ، ارکان ، مقررات مالی و کار، انحلال و تصفیه .
تبصره- تابعیت تعاونی ها باید ایرانی باشد .
ماده 6- حداقل و حد اکثر تعداد عضو در تعاونی ها به نسبت سرمایه و فرصت اشتغال و نوع فعالیت و رعایت اصل عدم تمرکز و تداول ثروت به وسیله آئین نامه ای تعیین میشود که به تصویب وزارت تعاون می رسد ولی در هر صورت تعداد اعضاء نباید کمتر از 7 نفر باشد.
ماده 7- شرکتها و اتحادیه های تعاونی دارای شخصیت حقوقی مستقل میباشند.

فصل دوم - عضو
ماده 8- عضو در شرکتهای تعاونی شخصی است حقیقی که واجد شرایط مندرج در این قانون بوده ملتزم به اهداف بخش تعاونی و اساسنامه قانونی آن تعاونی باشد.
تبصره1- در تعاونیهای تولید عضو باید در تعاونی به کار اشتغال داشته باشد.
تبصره2- در تعاونیهای چند منظوره‌ای در صورتی که عضویت برای همه آزاد باشد. داشتن عضو غیر شاغل مجاز است ، اما هیات مدیره و مدیر عامل باید از میان اعضاء شاغل انتخاب گردد.
ماده 9- شرایط عضویت در تعاونیها عبارتست از ،
1- تابعیت جمهوری اسلامی ایران .
2- عدم ممنوعیت قانونی و حجر و ورشکستگی به تقصیر.
3- عدم سابقه ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری .
4- درخواست کتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات اساسنامه تعاونی .
5- عدم عضویت در تعاونی مشابه.
ماده10- اعضاء در کلیه امور تعاونی طبق اساسنامه حق نظارت دارند.
ماده11- کلیه اعضاء مکلفند به وظایف و مسوولیتهائی که در حدود قوانین و مقررات تعهد کرده‌اند عمل کنند.
ماده12- خروج عضو از تعاونی اختیاریست و نمی توان آن را منع کرد.
تبصره1- اعضاء متخصص تعاونیهای تولید حداقل شش ماه قبل از استعفا باید مراتب را کتبا به اطلاع تعاونی برسانند.
تبصره2- در صورتیکه خروج عضو موجب ضرری برای تعاونی باشد ، وی ملزم به جبران است .
ماده13- در موارد زیر عضو تعاونی اخراج میشود.
1- از دست دادن هر یک از شرایط عضویت مقرر در این قانون.
2- عدم رعایت مقررات اساسنامه و سایر تعهدات قانونی پس از دو اخطار کتبی توسط هیئت مدیره به فاصله 15 روز از تاریخ اخطار دوم با تصویب مجمع عمومی فوق العاده .
3- ارتکاب اعمالی که موجب زیان مادی تعاونی شود و وی نتواند ظرف مدت یک سال آن را جبران نماید یا اعمالی که به حیثیت و اعتبار تعاونی لطمه وارد کند یا با تعاونی رقابتی ناسالم بنماید.
تبصره- تشخیص موارد فوق بنا به پیشنهاد هر یک از مدیران و تصویب مجمع عمومی خواهد بود.
ماده14- در صورت فوت عضو ورثه وی که واجد شرایط و ملتزم به رعایت مقررات تعاونی باشند ، عضو تعاونی شناخته شده و در صورت تعدد بایستی مابه التفاوت افزایش سهم ناشی از تعدد خود را به تعاونی بپردازند . اما اگر کتبا اعلام نمایند که مایل به ادامه عضویت در تعاونی نیستند و یا هیچکدام واجد شرایط نباشند ، عضویت لغو میگردد.
تبصره- اگر تعداد ورثه بیش از ظرفیت تعاونی باشد ، یک یا چند نفر به تعداد مورد نیاز تعاونی با توافق سایر وراث عضو تعاونی شناخته می شوند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ شهریور ۹۵ ، ۲۱:۲۷
ندا حقانی شمامی





اشاره: «من وقتی در وضع کشور خودمان نگاه می کنم می بینم یکی از چیزهایی که می تواند جلوی این بی عدالتی را به شکل منطقی و اصولی سد کند همین کار تعاونی است به همین خاطر است که من به تعاون اعتقاد دارم نه از باب این که دنیا تعاون را پذیرفته یا فرضاً فلان کشور ها تعاون می کنند. نه آن ها برای خودشان می کنند ما هم برای خودمان می کنیم ما کشور خودمان، مردم، تاریخ و فرهنگ و معارف خودمان را در داریم، آن ها هم برای خودشان دارند. ممکن است آن ها کاری بکنند که ما آن را رد کنیم پس از این باب نیست. از این باب است که من می بینم در این وضعی که متأسفانه گرفتارش هستیم تعاون در کشور ما می تواند سرانگشت گره گشایی باشد»

این ها بخشی از سخنان مقام معظم رهبری در ارتباط با اهمیت تعاون است.

مفهوم شناسی تعاون
تعاون در اصطلاح "یاوری و همراهی متقابل" می باشد. این واژه از "عون" به معنی یاری نمودن و در باب تفاعل با معنای به همدیگر کمک کردن و همیاری نمودن آمده است. به عبارت دیگر، کار گروهی، داوطلبانه و نظام مند را تعاون می گویند. سازوکارهای مورد استفاده در تعاونی‌ها متناسب با اهداف اجتماعی تعاون است.

 آزادی، نیکوکاری، دموکراسی و مشارکت همگانی اصول و ارزش های اساسی هستند که در اداره امور تعاونی‌ها به کار برده می شوند. تعاون در مفهوم  اقتصادی خاص آن روش یا به تعبیر شهید دکتر بهشتی «بهتر است بگوییم شیوه ای در اقتصاد» است که در دو قرن اخیر در چارچوب ساختارهای رسمی مرسوم شده و تأثیرات مهمی در زندگی اجتماعی و اقتصادی انسان ها برجای گذاشته است .

در حقیقت تعاون شیوه ای در اقتصاد است که راهی بین نظام اقتصاد سرمایه داری و نظام سوسیالیستی در نظر گرفته شده و به "راه سوم" مشهور گردیده است. تحلیل واژه راه سوم نیز نشان می دهد تعاون، به سامانه -اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی - مالکیتی نو و متفاوت از راه های قبلی بخشیده است. هدف تعاونی ها بر خلاف سایر بنگاه های تجاری دستیابی به منفعت و ثروت نیست بلکه در تعاونی ها علاوه بر بهبود وضعیت زندگی و تامین نیاز اعضا، اهداف اجتماعی همچون عدالت، مسئولیت پذیری و همکاری گروهی نیز دنبال می شود. واژه «تعاون» در مفاهیم زیر به کار برده شده است؛
•    همکاری؛ به یکدیگر را یاری رساندن و مشارکت در جهت ارضای نیاز مشترک
•    کنش متقابل و پیوسته؛ که در جهتی یگانه صورت می گیرد.
•    خودیاری؛ و منتظر کمک دیگران ننشستن
•    همیاری؛ توفیق خود را در گرو موفقیت دیگران دانستن
•    مفهوم سازمانی؛ عملی که در داخل یک شرکت تعاونی صورت می گیرد.
•    کمک به دیگری؛ کلماتی چون معاون، اعانه، استعانت و مستعان بیانگر«تعاون» به معنای اخیر بکار گرفته می شوند.
 
تعاون در اسلام
در دین شریف اسلام تعاونی از دو منظر مورد توجه و تأکید قرار گرفته است؛
 اول مبانی اخلاقی و اعتقادی رویکرد تعاون است.
 و دوم از نظر فقهی نیز که مجوّز فعّالیت تعاونی‌ها صادر شده است. 
همچنین بخش تعاون در قانون های مصوب نظام جمهوری اسلامی ایران، به ویژه قانون اساسی جایگاه ویژه ای دارد. امروزه تقریباً غالب کشورهای جهان با موضوع تعاون مرتبط بوده، در پی گسترش و تقویت این بخش اقتصادی هستند. تعاون یک واژه ی مقدس است که با عنایت به توجه ویژه قرآن کریم به آن در نگرش اسلامی اهمیت زیادی دارد. مبحث تعاون و همکاری و دیگریاری به عنوان اصلی مهم برای بهبود امور، کاهش محدودیت ها و مشکل ها و ضمانت دهنده ی دوام و بقای انسان ها مورد توجه ادیان شریف الهی بوده و همواره به صورت های مختلف مورد تأکید قرار گرفته است. خالق مهربان در کتاب آسمانی قرآن مجید موضوع تعاون و همکاری مردم را مطرح کرده و مخلوقات خود را به همکاری در کارهای نیک و حسنه برمبنای تقوا و عصمت و پرهیز از همکاری در کارهای مشرکانه و گناه آلود دعوت نموده است. بر این اساس تعاون با دین مبین اسلام رابطه عمیقی دارد. در دین اسلام حاکمیت توحیدی در همه ی عرصه های حیات فردی و اجتماعی انسان، والاترین هدف به شمار می رود که تحقق آن در زندگی اجتماعی به این است که انسان همه را بنده خدا و خود را نیز عضوی از پیکره ی عظیم آن ها دانسته و در صورت تعارض یا تداخل منافع اجتماعی با منافع او، مصالح اجتماعی را بر منافع شخصی و گروهی ترجیح دهد که این اقتضای عقل سالم است. با مطالعه زندگی ائمه اطهار اصول تعاون به شرح زیر در سیره ی اجتماعی آنان مشاهده می شود؛ توجه به مشکلات آحاد جامعه، حمایت از مردم و تعجیل در تأمین نیازهای آن ها، تأمین نیازمندی های محرومان جامعه، پرهیز جامعه از غفلت نسبت به یکدیگر، ترویج روحیه مواسات، انفاق به فقرا و محرومان، مقدّم داشتن دیگران بر خویشتن، ترویج خدمات پنهان اجتماعی، تأمین امنیت روانی نیازمندان، توجه به نیازهای مالی خواص و رفع مشکلات آن ها.
 
تعاون در زندگی اجتماعی
با استناد به مبانی، هدف ها و ارزش‌های ملحوظ نظر در تعاون می‌توان گفت تعاون فرهنگ و شیوه کار و زندگی اجتماعی است. این اصول، اهداف و ارزش‌های مختص تعاون در همه جوامع بشری مورد پذیرش قرار گرفته و به صورت حرکتی جهانی درتمام کشورها علیرغم شیوهای متفاوت سیاسی و فرهنگی تعمیم یافته است از این رو اشاعه و تعمیق فرهنگ تعاون، کسب مهارت ها و توانائی به کاربردن روش های تعاونی در سطح جامعه تنها به مدد آموزش قابل تحقق می‌باشد. هر چند بر مبنای یافته های عقلی کار تعاون و دستاوردهای آن برای  سعادت جوامع بشری و مفاهیمی از قبیل؛ عدالت و هم افزایی اجتماعی و اقتصادی نسخه قابل قبولی است، اما ترویج فرهنگ تعاون در جوامع انسانی از جمله در جامعه اسلامی ایران تا اندازه ای با مشکلات همراه است. فرهنگ تعاون مانند هر مبحث دیگری، به آداب، سنت ها و شیوه های آن موضوع مربوط است.

 این که انسان ها در رفتار، سنت های اجتماعی و اقتصادی خود به اقدام ها، فعالیت ها و رفتارهایی برسند که شیوه جمعی کارکردن و به نفع جمع اندیشیدن را همواره مد نظر داشته داشته باشند، التزام به فرهنگ تعاون است. از طرفی چون جا گرفتن و جا انداختن یک فرهنگ امری دفعی و مقطعی نیست؛ خود به اساسی ترین شیوه ها برای ماندگاری نیازمند است. در قانون اساسی و در قالب اصل های چهل و سوم و چهل و چهارم تعاونی به صورت بخش اصیل و مهم در اقتصاد، کنار بخش دولتی و خصوصی بیان شده و از آن به عنوان یکی از مهم‌ترین مسیرهای رشد اقتصادی و تأمین کنندة عدالت اجتماعی یاد شده است. تعاون بر اساس مبانی بنیادین اندیشه ی بشری از قبیل عدالت، آزادی، برابری و جمع‌گرایی استوار است. مبانی ارزشی که ریشه در فطرت پاک بشر و آرمان های تاریخی انسان دارد
 
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ شهریور ۹۵ ، ۲۱:۲۱
ندا حقانی شمامی




شما اى ملت مجاهد، در زیر پرچمى مى ‏روید که در سراسر جهان مادى و معنوى در اهتزاز است، بیابید آن را یا نیابید، شما راهى را مى‏روید که تنها راه تمام انبیا- علیهم سلام اللَّه- و یکتا راه سعادت مطلق است

درسی از امام خمینی: تا این روح تعاون و تعهد در جامعه برقرار است کشور عزیز از آسیب دهر انشاءاللَّه تعالى مصون است

پرتال امام خمینی(س): نگاه حضرت امام خمینی(س) به نقش  و جایگاه مردم به عنوان صاحبان کشور و انقلاب و نظام اسلامی،  تنها به پیروزی انقلاب و تشکیل نظام منحصر   نمی شود که اصلاح و تداوم و ماندگاری این میراث های گرانسنگ خود را هم به نقش مردم و روحیه تعاون و تعهد در جامعه وابسته می دانند و این امر که در قاموس اندیشه سیاسی امام خمینی(س) سرفصلی درخشان است، در جای جای آثارشان خود رانشان می دهد. اکنون و ضمن عرض تسلیت  بیست و پنجمین سالروز ارتحال آن وجود عزیز، فرازی از وصیت نامه سیاسی _ الهی امام راحل را عرضه می دارد: 


«شما اى ملت مجاهد، در زیر پرچمى مى ‏روید که در سراسر جهان مادى و معنوى در اهتزاز است، بیابید آن را یا نیابید، شما راهى را مى‏روید که تنها راه تمام انبیا- علیهم سلام اللَّه- و یکتا راه سعادت مطلق است. در این انگیزه است که همه اولیا شهادت را در راه آن به آغوش مى ‏کشند و مرگ سرخ را «احلى من العسل»  مى ‏دانند؛ و جوانان شما در جبهه‏ ها جرعه‏ اى از آن را نوشیده و به وجد آمده‏ اند و در مادران و خواهران و پدران و برادران آنان جلوه نموده و ما باید بحق بگوییم یا لیتنا کنّا معکم فنفوز فوزاً عظیماً. گوارا باد بر آنان آن نسیم دل آرا و آن جلوه شورانگیزو باید بدانیم که طرفى از این جلوه در کشتزارهاى سوزان و در کارخانه ‏هاى توانفرسا و در کارگاهها و در مراکز صنعت و اختراع و ابداع، و در ملت به طور اکثریت در بازارها و خیابانها و روستاها و همه کسانى که متصدى این امور براى اسلام و جمهورى اسلامى و پیشرفت و خودکفایى کشور به خدمتى اشتغال دارند جلوه‏ گر است.و تا این روح تعاون و تعهد در جامعه برقرار است کشور عزیز از آسیب دهر ان شاء اللَّه تعالى مصون است.» (صحیفه امام، ج‏21، ص:449و450 )


ونیز در فرازی دیگر چنین توصیه می کنند:


«ملت عزیز ایران توصیه مى ‏کنم که نعمتى که با جهاد عظیم خودتان و خون جوانان برومندتان به دست آوردید همچون عزیزترین امور قدرش را بدانید و از آن حفاظت و پاسدارى نمایید و در راه آن، که نعمتى عظیم الهى و امانت بزرگ خداوندى است کوشش کنید و از مشکلاتى که در این صراط مستقیم پیش مى‏ آید نهراسید که إن تَنْصروا اللَّه یَنْصُرْکم و یُثَبِّتْ اقدامَکم.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ شهریور ۹۵ ، ۲۱:۲۰
ندا حقانی شمامی


... تعاونوا علی البر و التقوی و لا تعاونوا علی الاثم و العدوان ( مائده / آیه 2 )

... در نیکوکاری و پرهیز، همکاری کنید نه در گناه و تجاوز و از خدای بترسید که او به سختی عقوبت میکند

هدف از« تعاون » همکاری فرد یا گروهی با دیگران است و تفاوت آن با «معاونت » در اینست که تعاون یعنی «کمک متقابل »  ولی معاونت تنها « کمک یکی به دیگری » است بنابراین می توان «تعاون » را همکاری متقابل و « معاونت » را یاری کردن دیگران تفسیر کرد .

تعاون زیربنایتمامی ادیان جهان است. به طوریکه بدون وجود تعاون « دین » مفهومی ندارد ، زیرا هدف از دین ایجاد همکاری و تجانس میان مردم است .

این آیه، یک اصل کلی " اسلامی " را بیان می کند و مسائل اجتماعی ، حقوقی ، اخلاقی و سیاسی را شامل می شود . بر اساس این اصل مسلمانان در کارهای نیک، تعاون و همکاری می کنند، اما همکاری در اهداف باطل، از نظر اسلام  جرم است .

اگر این اصل در اجتماعات اسلامی زنده شود و مردم بدون در نظر گرفتن مناسبات شخصی و نژادی و خویشاوندی با کسانی که در کارهای مثبت و سازنده گام برمی دارند، همکاری کنند و از همکاری کردن با افراد ستمگر در هر گروه و طبقه ای که باشند خودداری نمایند ، بسیاری از نابسامانی های اجتماعی سامان می یابد .

اگرچهدر نظر اول، هدف از فعالیتها وتوسعه تشکیلات تعاونی، دلایل اقتصادی ورفع نیازهای مادی افراد است اما تلاشهای تعاونی متکی بر اساس معنوی دقیقی است که موجبات همبستگی عمیق مردم را فراهم می سازد .

پس، ازآنجا که هدف اسلام تشکیل جامعه ای است که افراد در آن با مساعدت و همکاری یکدیگر مشکلات موجود را حل نمایند اصل"تعاون " به عنوان یکی از اصول مهم جامعه اسلامی به نظر می آید واجرای آن درجامعه نیازمند تلاش و مساعدتی همگانی است. بهتر است هریک ازما نیز با شرکت در امور تعاونی راهی نیکو را برای زندگی بهتر انتخاب نماییم.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ شهریور ۹۵ ، ۲۱:۱۷
ندا حقانی شمامی


تعاون و همکاری در سیره معصومین (علیهم السلام)
تعاون و همکاری در سیره معصومین (علیهم السلام)




تعاون به معنای «یکدیگر را یاری کردن» یا «یاری کردن برخی، برخی دیگر را» آمده است. (1)

جایگاه تعاون در اسلام

زیست اجتماعی از ضروریات زندگی بشری است که از فطرت او سرچشمه می گیرد و در برابر، تکروی و تنها زیستن، محکوم و منفور انسانهاست.
اسلام به عنوان یک آیین جامع که با فطرت انسان مطابقت دارد، رهبانیت و گوشه گیری را محکوم کرده و زندگی اجتماعی را برای پیروان خویش برگزیده، سپس به آنان دستور داده است که در زندگی دسته جمعی، همواره یکدیگر را بر کار نیک و تقوا یاری نمایند:
«تعاونوا علی البر و التقوی و لا تعاونوا علی الاثم و العدوان» (2)
یکدیگر را برای تحقق نیکی و پاکی یاری نمایید و از همیاری نمودن بر گناه و تجاوز دوری بجویید.
«جالب توجه اینکه «بر» و «تقوا» هر دو در آیه ی فوق با هم ذکر شده اند. که یکی جنبه ی اثباتی دارد و اشاره به اعمال مفید است و دیگری جنبه ی نفی دارد و اشاره به جلوگیری از اعمال خلاف می باشد و به این ترتیب تعاون و همکاری باید هم در دعوت به نیکیها و هم در مبارزه ی با بدیها انجام گیرد. » (3)
روایات اسلامی نیز با عناوین مختلفی مسلمانان را به یاری یکدیگر فرا خوانده و در بعضی از امور، آن را واجب و ضروری دانسته است. امیر مؤمنان صلوات الله علیه در این باره فرموده است:
«من واجب حقوق الله علی عباده النصیحه بمبلغ جهدهم و التعاون علی اقامه الحق بینهم» (4)
از حقوق حتمی خدا بر بندگان، نصیحت و خیرخواهی در حد توان، و همکاری برای بر پایی حق در میان خودشان است.
از سوی دیگر تعاون وهمکاری در کارهای زشت، مورد نفرت اسلام است تا جایی که مرتکب آن را به دوزخ تهدید کرده است. بعلاوه، گفته شده است اینان در روز قیامت مشمول عذاب خدا خواهند بود تا خدا تکلیف سایر بندگان را تعیین فرماید سپس به کیفر آنان رسیدگی کند. امام صادق علیه السلام می فرماید:
«ان اعوان الظلمه یوم القیمه فی سرادق من نار حتی یحکم الله بین العباد» (5)
روز قیامت، دستیاران ستمگران، در سراپرده ای آتشین جای می گیرند تا خداوند میان بندگان داوری کند.

روحیه ی همکاری در معصومین (ع)

ائمه ی معصومین (ع) که دست پروردگان مکتب وحی اند، روحیه ی همکاری و تعاون را در حد اعلا دارا بودند و تا آنجا که از دست و زبانشان بر می آمد، هیچ گاه از کمک به کار نیک دریغ نداشتند. ایشان ضمن تقویت روحیه ی همکاری در اجتماع، خود نیز به اشکال مختلف، بدان اقدام می نمودند.
این خصلت گرانقدر را همه ی رهبران الهی دارا هستند، چنان که نقل شده:
حضرت ابراهیم علیه السلام وقتی شنید که لوط پیامبر (ع) به دست رومیان اسیر شده است به یاری او شتافت و او را آزاد ساخت. (6)
حضرت صادق علیه السلام این خصلت پیامبر (ص) را این گونه بیان می کند:
«ان رسول الله کان لا یسأله احد من الدنیا شیئا الا اعطاه» (7)
رسول خدا این گونه بود که هیچ کس چیزی از او نمیخواست مگر اینکه به او عطا می فرمود.
چنین سیره ی پسندیده ای در جانشینان واقعی آن بزرگوار نیز نمود فراوان داشت که به ترسیم برخی از نمونه های آن می پردازیم، به امید آنکه چراغی باشد فرا راهمان.

الف- در خانه

اولین قدم همکاری، در محیط با صفای خانواده برداشته می شود. پیشوایان معصوم علیهم السلام با اعضای خانواده ی خود کمال همکاری را داشتند و هیچ گونه ناهماهنگی در زندگی شان رخ نمی داد.
روزی رسول اکرم (ص) وارد منزل امیرمؤمنان علیه السلام شد. دید او و حضرت زهرا سلام الله علیها مشغول آسیا کردن غله هستند. پرسید:
کدام یک از شما خسته است؟ حضرت علی (ع) پاسخ داد ای پیامبر! فاطمه خسته است. حضرت به او فرمود: دخترم! برخیز. او برخاست و پیامبر (ص) به جای او به آسیا کردن پرداخت. (8)
یکی از همسران آن حضرت گوید:
«رسول اکرم (ص) به امور منزل رسیدگی می کرد تا وقت نماز، آن گاه به مسجد می رفت» (9)
عده ای امیرمؤمنان (ع) را دیدند که مقداری خرما خریده، در دستمالی بسته، به منزل می برد، اظهار داشتند: اجازه دهید این بسته را تا منزل شما حمل کنیم، آن حضرت ضمن امتناع از تحویل آن، فرمود:
«عیالوار در بردن نیازمندیهای منزل از دیگران شایسته تر است» (10)
آن حضرت با همسرش، فاطمه علیها السلام توافق کرده بودند که کارهای داخل منزل با فاطمه (س) و کارهای خارج با امام باشد. (11)

ب- در جامعه

پس از خانواده، نوبت به اجتماع می رسید که شاهد همکاریهای صمیمی رهبران معصوم خویش باشد. این گونه همکاریها بیشتر در قالب کمک رسانی فردی، اجتماعی، سیاسی، نظامی، اقتصادی و غیره انجام می گرفت.
1- فردی: درباره ی رسول اکرم (ص) نقل شده است: هر کس برای هر کاری به حضورش می رسید، برده بود یا آزاد، برمی خاست و حاجتش را روا می ساخت. (12)
پیش از بعثت در مکه، قحطی شد و ابوطالب - عموی پیامبر و بزرگ بنی هاشم - به سبب زیادی افراد تحت تکفل، در تنگنا قرار گرفت. رسول خدا (ص) نزد عموی دیگرش- عباس - رفت و به او گفت: برادرت - ابوطالب - عائله اش زیاد است، بیا با هم به او کمک کنیم تا مقداری از فشار زندگی او کم شود. عباس قبول کرد و با هم رفتند؛ رسول خدا صلی الله علیه و آله علی علیه السلام، و عباس، جعفر را با خود به خانه بردند و بدین ترتیب دو نفر از عائله ی ابوطالب کم شد که خود، کمک قابل توجهی به زندگی آنها بود. (13)
جابربن عبدالله انصاری گوید:
«در یکی از جنگها، شترم از رفتن باز ماند تا رسول خدا (ص) - که آخر همه حرکت می کرد - به من رسید و شترم را به رفتن واداشت و به اتفاق، حرکت کردیم. در بین راه، پیامبر از زندگی ام پرسید، در پاسخ عرض کردم: بتازگی ازدواج کرده ام، پدرم نیز از دنیا رفته و وامی برعهده دارد، هفت خواهر نیز تحت تکفل دارم، آن حضرت فرمود: در مدینه نزد من بیا. پس از ورود به مدینه به محضرش شرفیاب شدم. آن حضرت بهای شترم را پرداخت و مقداری طلا نیز جهت خرج زندگی خود و خواهرانم عطا فرمود. هنگام چیدن خرما نیز تشریف آورد و وام را ادا کرد و به اندازه ی کفایت زندگی برایمان گذاشت. » (14)
شخصی نزد امام حسن مجتبی علیه السلام آمد و عرض کرد پدر و مادرم به فدایت! مرا در برآوردن نیازم کمک فرما. آن حضرت، زود برخاست و به کمکش شتافت. (15)
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ شهریور ۹۵ ، ۲۱:۱۳
ندا حقانی شمامی

لغت «تعاون» از زبان عربی گرفته شده است و معادل فارسی آن «همکاری» به معنی یکدیگر را یاری کردن ،به هم یاری رساندن ، همدستی ، یاری و دستگیری است که مفهوم مشارکت در یک امر و اقدام جمعی در جهت هدف مشخص و معین را نیز می‌رساند.

پیشینه تعاون به معنای همکاری و مساعدت در کارها به سالهای آغازین زندگی جمعی بشر برمی‌گردد. اما به معنای رسمی و امروزین آن به شکل شرکتها و اتحادیه های تعاونی از سابقه‌ای حدود 150 ساله برخوردار است.کارکرد تعاونی‌ها در جهان سوم با توجه به مسائل و شرایط اینگونه جوامع متفاوت از کشورهای صنعتی می باشد تعاونی‌ها در جهان سوم علاوه بر نقش‌های « عام و خاص » نقش بسیار مهمی را نیز به طور کلی در مسیر توسعة این کشورها به عهده می‌گیرند.

بر طبق قوانین بخش تعاونی، شرکت‌های تعاونی در ایران این گونه معرفی شده‌اند:«شرکت تعاونی، شرکتی مرکب از اشخاص حقیقی یا حقوقی است که به منظور رفع نیازمندی‌های مشترک و بهبود اقتصادی و اجتماعی شرکا از طریق خودیاری و کمک متقابل و همکاری آنان و تشویق به پس‌انداز طبق اصول مطرح در قانون تشکیل می‌شود.» 



قانون بخش تعاونی در ایران در سال ۱۳۷۰ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. بر طبق ماده اول این قانون،

رشد اقتصادی، فقرزدایی، اشتغال مولد، یکپارچگی اجتماعی، تقویت کارآفرینی و مدیریت، تمرکز سرمایه‌های کوچک در قالب سرمایه‌های متوسط و کلان از اهداف مهم تشکیل شرکتهای تعاونی است. بطور خلاصه، تعاونی‌ها از لحاظ اقتصادی به عدالت و از بعد سیاسی به آزادی و از حیث فرهنگی به ارزشهای اخلاقی و انضباط داوطلبانه اجتماعی توجه داشته و بعنوان یکی از جدی‌ترین راههای توسعه پایدار در برنامه‌های توسعه کشور قرار دارد. نقش تعاونیها در اقتصاد خُرد و متوسط در صورتی که نگاه ویژه‌ای به تقویت و افزایش بهره‌وری در آنها صورت پذیرد افزایش خواهد یافت و آمادگی ورود و حضور در عرصه فعالیتهای اقتصادی کلان برای آنها فراهم خواهد شد. کاهش تصدی‌گری دولتی و اجرای دقیق محورهای فصول مختلف قانون سیاستهای اجرایی اصل 44 بویژه فصل سوم آن که مربوط به توسعه بخش تعاون بوده می‌تواند از جمله تمهیداتی برای رسیدن به 25% سهم ناخالص ملی توسط این تشکلها لحاظ نمود.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ شهریور ۹۵ ، ۲۱:۱۳
ندا حقانی شمامی


شهر تعاون

 

نویسنده: احمد راسخی لنگرودی




 

شارل فوریه در جریان ضدیت با نظام سرمایه داری، مدینه فاضله ای را در سال 1808 طراحی نمود که در زمره سوسیالیسم تخیلی طبقه بندی می شود. طراحی مدینه فاضله او بر اجتماعات تعاونی استوار است. چرا که از نظر او در سایه تعاون است که بشر در مسیر کمال هدایت می شود و آرام می گیرد.
مدینه آرمانی فوریه تفصیلی و بسیار دقیق است. در این مدینه ابنیه اجتماعی مشخصات خاص خود را دارد؛ نمای ساختمان ها، ارتفاع و تناسب بناها نسبت به یکدیگر، عرض کوچه ها و راه های فرعی و اصلی داخل و بیرون شهر، و نیز تزئینات درون و بیرون بناها و بسیاری از مسائل شهری از قبیل: روابط و مناسبات شهروندی، امکانات شهری و... به تفصیل بیان شده است.
فوریه هدف آفرینش انسان را خوشبختی می داند و معتقد است خوشبختی هنگامی فرا می رسد که انسان نیازمندی های طبیعی خود را ارضا نماید و وظیفه جامعه چیزی جز تأمین شرایط ارضای چنین نیازمندیهایی نیست که به اعتقاد او این وظیفه به نحو احسن در آرمانشهر خود ساخته او ایفا می شود.
فوریه نام فالانستر(1) را به آرمانشهر خود می نهد و آن را کاخ اشتراکی، اهدایی به ابنای بشر توصیف می کند که در آن مزدبگیری و دادو ستد از میان رفته و هماهنگی کامل بین اعضای آن برقرار است.
فالانستر ترکیبی است از واژه «فالانژ» به معنی گروه نظامیان و «موناستر» به معنای صومعه. فالانژها زمینه ساز شخصیت کامل انسانی بوده و از مردان و زنان و کودکان به وجود می آیند.
آنچه فوریه را به طرح جوامع تعاونی موجب گشت، مشکلاتی بود که از سازمان صنعتی سرچشمه می گرفت، و تشکیل جوامع تعاونی چیزی بود که در ذهن فوریه نجات بخش بشر در دنیای پر غوغای صنعتی به شمار می آمد. لذا او پیشنهاد کرد افرادی که از سازمان صنعتی موجود ناراضی هستند باید جوامع تعاونی، یعنی همان فالانستر را تشکیل دهند. جوامع تعاونی هر کدام از چهارصد خانواده تشکیل یافته اند که در ساختمانی عمومی زندگی می کنند.
فالانستر عمارتی است مجلل که دارای سه طبقه و 162 پنجره می باشد. در مرکز یک زمین زراعی ودر مکانی خوش آب و هوا قرار دارد. وسعت آن چهارصد هکتار است. هزار و ششصد نفر جمعیت دارد و افراد آن در خودکفایی کامل بسر می برند.
فالانستر شهری مدرن شناخته می شود که به انواع امکانات، از جمله: کتابخانه، بورس، تئاتر، شورا، فروشگاه، غذاخوری، سالن های مطالعه، پژوهش، هفت حیاط داخلی و یک برج هشت طبقه، دستگاه تلگراف، پست های ارتباطی، رصدخانه، ناقوس تشریفات، معبد، برج فرمان و... مجهز می باشد.
فالانستر ضمن برخورداری از حیات تشریفات، دارای حیات زمستانی است که در آن گیاهان صمغی پرورش می یابد. مردم آن به امور کشاورزی و صنایع دستی می پردازند. آشپزخانه مرکزی شهر روزانه هفت نوع غذا تهیه می کند. صرف غذا در فالانستر به طور دسته جمعی انجام می گیرد. در صورت تمایل هر یک از اعضا می توانند غذایشان را در حریم خصوصی تناول کنند.
در جامعه مورد نظر فوریه فاصله فقرا و ثروتمندان کاهش یافته و ازدواج معنا ندارد. روابط زوج ها به گونه ای دیگر مدیریت می شود. روابط جنسی بین زن و مرد کاملاً آزاد است.
کار در شهر آرمانی فوریه همچون آرمانشهرهای دیگر از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ همه ی ساکنان فالانستر بدون استثنا بر حسب ذوق و سلیقه و استعداد خود به کار اشتغال دارند. همه داوطلبانه به نفع عموم کار می کنند. کار در این شهر جنبه خلاق دارد. رغبت و داشتن انگیزه در کار و لذت و رضایتمندی مشخصه بارز آرمانشهر فالانستر را تشکیل می دهد؛ چرا که علاوه بر تنوع کاری زمان کار در این شهر محدود بوده و در دو ساعت تعیین می شود.
در فالانستر از واسطه گری، بازرگانی، رقابت و کار کاذب و کار اجباری خبری نیست. کشاورزی و باغداری بیش از کار صنعتی اهمیت داشته و از اعتبار خاصی برخوردار است. همه ی اعضا باید قسمتی از روز را در امور کشاورزی و قسمتی دیگر را در صنایع خانوادگی و قسمتی را در استراحت و یا کارهای تفریحی بگذرانند.
فوریه تکلیف کارهای کثیف را هم مشخص کرده است. از امور شگفت انگیز شهر آرمانی او اینکه کودکان عهده دار کارهای کثیف می شوند. آنها از آنجا که اشتیاق به انجام این گونه کارها نشان می دهند پس از خروج از مهد کودک در قالب گروه های کوچک به این گونه کارها می پردازند!!(2)
طُرفه اینکه در فالانستر نان پخت نمی شود؛ هیچ کس نان نمی خورد، به جای آن میوه فراوان خورده می شود.(3)
مجموعه های صنعتی وجود دارد که در آن انواع کارگاه های پر سرو صدا همچون آهنگری، صافکاری، درودگری دیده می شود. وجود این مجموعه ها شهر را از هیاهو مصون نگاه خواهد داشت.
در فالانستر علاوه بر آپارتمان های انفرادی تالارهای عمومی دیده می شود. این تالارها نقش حلقه های اتصال را دارند که افراد را در خود جمع نموده و به یکدیگر مرتبط می سازند. روابط در این تالارها به هیچ وجه درجه بندی شده نیست.
خارجیان در فالانستر جدای از شهروندان بوده و در ناحیه ای ویژه و مستقل با امکانات خاص خود استقرار دارند. آنان نباید مرکز کاخ را اشغال کنند. درهای فالانستر به روی ثروتمندان و بینوایان باز است. هر کدام به تناسب امکاناتشان همچون هتل های بزرگ که مجهز به اتاق های کوچک و بزرگ می باشند در اتاق های بزرگ یا کوچک اقامت گزیده و از انواع غذاهای خوب یا متوسط بهره مند می شوند.
« به نظر فوریه نابرابری خواست خداست و نقش فالانستر فقط به این محدوده می شود که با عرضه خدمات جمعی یکسان به همه ی کسانی که زیر یک سقف زندگی می کنند، روح و قلب آنان را به یکدیگر نزدیک سازد.»(4)
جامعه آرمانی فوریه تأکید ویژه بر نظم و انضباط اجتماعی دارد. همچنین وجود فضای باز و سرسبز برای ایجاد رفاه و سعادت شهروندان و فراهم نمودن مسیرهای شغلی برای بانوان و افزایش ضریب مشارکت آنان در کارهای اجتماعی و در ازای آن کاهش خدمات خانگی زنان، نیز توانمند کردن کودکان برای مشارکت در کارهای اجتماعی، نبود زمینه برای وجود بیکاری و بیکاران، از جمله مواردی است که در فالانستر مورد تأکید قرار می گیرد.(5)
اگر چه در فالانستر مزدبگیری و داد و ستد از میان رفته است، اما به شهروندان به نسبتسرمایه وکار و استعداد، سود تعلق می گیرد و اگر کسانی که مایل به سرمایه گذاری باشند، بین 30 تا 36 درصد سود سهام پرداخت می شود. ثابت نیز در حدود 8 درصد تعیین شده است.
آرمانشهر شارل فوریه چندان هم که در ابتدا به نظر می آمد تخیلی نیست؛ چرا که پیوسته از سوی طراح و هواداران آن اقدامی عملی در جهت تحقق خارجی آن صورت می گرفت. شارل فوریه بسیار مایل بود قبل از مرگ، اجتماعات فالانستر را تأسیس کند. به همین رو انتظار داشت سرمایه داران او را در این مهم یاری رسانند. از قضا در سال 1835 یک نماینده مجلس فرانسه که پزشک نیز محسوب می شد، با استعفا از سمت نمایندگی و به منظور تأسیس نخستین فالانستر، چندین هکتار از اراضی جنگل رامبویه را خریداری نمود. اما به علت فقدان پول کافی عملاً موفقیتی در این راستا حاصل نکرد و اراضی خریداری شده به مزرعه کشاورزی تبدیل شد. روزنامه ای نیز به منظور نشر افکار فوریه با نام فالانستر توسط یکی از هواداران منتشر می شد.
کوششهای دیگری هم در نقاط مختلف از جمله کشورهای آمریکا، فرانسه، برزیل، اروپای شرقی در جهت تأسیس فالانستر صورت گرفت، ولی هر یک به عللی ناکام ماند، البته به رغم ناکامی ها در مراحلی پیشرفت هایی نیز داشته است. از آن جمله است: در آمریکا در حدود چهل اجتماع شبیه فالانستر در سال های 50-1840 به اشکال مختلف مذهبی و غیرمذهبی، آنارشیستی و سرمایه داری برپا شد. سال ها بعد از درگذشت فوریه جمعیت های مختلفی در هواداری از او در قالب مکتب فوریریسم شکل گرفت و فعالیت هایی در جهت تحقق مکتب او به عمل آوردند، اما نظر به اینکه نوعی نوع آوری در عالم سیاست شناخته می شد و شعائر آن در تعارض با حاکمیت قرار می گرفت بلافاصله به اتهام آشوب و اغتشاش از سوی دولت سرکوب شد. از جمله اینکه در روسیه در سال 1848 جمعیتی به هواداری از افکار فوریه به پا خاست. این جمعیت یک سال بعد توطئه گر شناخته شده و اعضای آن بازداشت و زندانی شدند. نهایتاً بیست و یک نفر از این جمعیت متهم و محکوم به اعدام شدند. داستایفسکی از نویسندگان مشهور روس در زمره محکومین بود که چند لحظه قبل از اجرای حکم اعدام مورد عفو قرار گرفت. این نویسنده روسی در دادگاه در دفاع از خود چنین اظهار داشت:« پیروی از عقاید فوریه هواداری از یک سیستم مسالمت آمیز است که به خاطر ترکیب هماهنگش روح بشر را به خود جلب می کند و قلب ها را می لرزاند. در این سیستم ذره ای حس نفرت وجود ندارد.»(6)

پی نوشت ها :

1-Phalanstere
2-تاریخ سوسیالیسم ها، ص 273.
3-همان.
4-همان، ص 274.
5-انسان شناسی شهری، صص 163و 164.
6-تاریخ سوسیالیسم ها، ص 277.

منبع مقاله :
راسخی لنگرودی، احمد؛ (1390)، افق های ناکجاآباد، (سیری انتقادی در مدینه های فاضله)، تهران: انتشارات اطلاعات، چاپ اول
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ شهریور ۹۵ ، ۲۱:۱۲
ندا حقانی شمامی


 اعتماد و تعاون

 

نویسنده: دی‌یگو گامبتا
برگرداننده: حسن چاوشیان
ویراستار: محمد منصور هاشمی
مترجم:حسن چاوشیان

 

Trust and Cooperation
‏«هنگامی می‌توان گفت که دو یا چند عامل با هم تعاون دارند که آن‌ها دست به اقدام مشترکی بزنند که برای به نتیجه رسیدن آن، کنش‌های هر یک از آن‌ها ضروری باشد» (Williams, 1988, p. 5). بنابراین در تعریف کلّی، تعاون به اکثر تلاش‌ها و اقدامات انسانی ربط پیدا می‌کند، از بازی گرفته تا ازدواج، از قراردادهای بازاری تا روابط بین‌المللی، از تولید صنعتی تا آموزش و پرورش. حتی رقابت، به جای آنکه بدیلی برای تعاون و همیاری باشد، غالباً بر پایه‌ی نظم و ترتیبات تعاونی استوار می‌شود.
‏تعاون ایجاب می‌کند که عاملان- افراد، شرکت‌ها و حکومت‌ها- درباره‌ی مجموعه قواعدی، یا «قراردادی» که باید در جریان فعالیت مشترک آن‌ها رعایت شود، توافق کنند (Binmore and Dasgupta, 1986, p. 3). این حال لزومی ندارد که توافق و قواعد نتیجه‌ی ارتباطات صریح یا حتی قصد و نیت علنی باشد. این توافق‌ها و قواعد ممکن است در جریان کنش متقابل بر مبنای سنت، تجربه‌ی موفق پیشین، آزمایش و خطا یا فرایندهای تکاملی به وجود آید (Axelrod, 1984; Sugden, 1986). در این معنا، رفتار تعاونی در میان گونه‌های غیر بشر نیز ممکن است که در واقع هم غالباً هست- برخلاف این دیدگاه سنتی که اکنون نادرستی آن نیز به اثبات رسیده که «رقابت برای بقا» اصلی‌ترین ویژگی دنیای حیوانی است (Hinde, 1982; Bateson, 1986).
‏هر گاه عاملان نتوانند کنش‌های یکدیگر را بدون زحمت و دردسر زیر نظر بگیرند، تعاون مسائلی به بار می‌آورد که علوم‌اجتماعی علاقه‌ی خاصی به آن‌ها دارد. «هرگاه کنش‌های ضروری دست کم یکی از طرفین تعاون تحت کنترل مستقیم طرف دیگر نباشد... طبق این تعریف، وضعیتی است که در آن دو عامل با هم تعاون دارند و لزوماً حداقل یکی از آن‌ها به دیگری وابسته است» (Williams, 1988, p. 5) در چنین وضعیتی است که اهمیت اجتماعی و پختگی فکری لازم برای درک تعاون به صورت چشمگیری افزایش می‌یابد. از این‌رو، تعاون در آنِ واحد هم شکننده و هم موضوعی برای تصمیم‌گیری‌های مخاطره‌آمیز می‌شود، خصوصاً برای طرف وابسته. هنگامی که نظارت بر کنش‌های دیگری دشوار باشد، تصمیم به وارد شدن در فعالیت تعاونی-که عموماً با توجه به هزینه‌ها صورت می‌گیرد- همواره با خطر کنار کشیدن احتمالی دیگران همراه است. در همین جاست که بحث تعاون ما را به مفهوم اعتماد نزدیک می‌کند که از عناصر بارز تعامل اجتماعی است و البته مطالعه‌ی چندانی درباره‌ی آن صورت نگرفته است.
‏موضوع مورد اعتماد ممکن است توانایی فنی افراد معینی باشد که سلامتی یا آسایش ما گاهی وابسته به آن‌ها می‌شود (مانند پزشک یا خلبان). یا ممکن است به قابل اطمینان بودن و لیاقت و کارایی بعضی گروه‌ها (مثل نگهبانان مرزی) و حتی امور انتزاعی (مثل نظام حمل‌ونقل) مربوط شود (Luhmann, 1979, 1988; Barber, 1983). در هرحال چیزی که برای تعاون بسیار اساسی و ضروری است این است که به خواست و تمایل دیگران برای انجام تعهدات «قراردادی»شان اعتماد کنیم. به‌این معنا، اعتماد (یا بی‌اعتمادی) را می‌توان به صورت سطح خاصی از احتمال ذهنی وصف کرد که یک عامل بر اساس آن برآورد می‌کند که آیا یک یا چند عامل (الف)، که قرار است با او همیاری و تعاون صورت بگیرد، همیاری خواهد داشت (یا نه). ("Can we trust trust?", in Gambetta, 1988, p. 217) وقتی می‌گوییم به الف اعتماد داریم (یا اینکه الف قابل اعتماد است) منظور تلویحی ما این است که الف احتمالاً عملی را انجام خواهد داد که به نفع ماست (یا دست کم به ضرر ما نیست) و این احتمال آن قدر زیاد هست که ما وارد تعاون با الف شویم. به همین ترتیب، وقتی می‌گوییم به الف اعتماد نداریم مقصود این است که احتمال مذکور پایین‌تر از آستانه‌ی ضروری است، به قدری که ما را از تعاون باز
می‌دارد.
‏هرگاه دست کم چهار شرط وجود داشته باشد، اعتماد به مسئله‌ی مهمی تبدیل می‌شود:
1. اعتماد به الف وقتی که باید درباره‌ی کنش خود تصمیم‌گیری کنیم، باید برکنش ما هم تأثیری داشته باشد، خواه پیش از آن که بتوانیم کنش‌های الف را زیر نظر بگیریم و خواه بدون توجه به توانایی ما برای نظارت برکنش‌های الف (Dasgupta, 1988, p. 51).
2. الف باید آزادی داشته باشد، خصوصاً آزادی برآورده نکردن توقعات ما را (اعتماد روشی برای کنار آمدن با آزادی دیگران است، (Luhmann, 1979; Dunn, 1984). اما اعتماد فقط به آزادی دیگران مربوط نمی‌شود.
3. ما هم باید آزادی امتناع از تعاون را در صورت اعتماد نکردن داشته باشیم، چون اگر قدرت انتخاب نداشته باشیم در بهترین حالت فقط می‌توانیم امید ببندیم یا متکی باشیم نه‌ این‌که اعتماد کنیم.
4. سرانجام، اگر می‌توانستیم اطلاعات کاملی درباره‌ی سایر عاملان به دست آوریم، دیگر مسئله‌ای به نام اعتماد وجود نداشت. بنابراین می‌توان گفت که اعتماد نشان‌دهنده‌ی پاسخی موقتی و ذاتاً شکننده به جهل و نادانی ما و روشی برای کنارآمدن با «تنگناهای آینده‌نگری ماست» (Shklar, 1985, p. 151).
‏طبق یکی از سنت‌های مهم تفکر غربی- که شامل ماکیاولی، هیوم و آدام اسمیت می‌شود و حتی امروزه نیز خصوصاً در علم اقتصاد رایج است- اعتماد را معادل با منبع و ثروتی می‌دانند که نه فقط مانند سایر منابع، کمیاب است بلکه مانند عشق، دگرخواهی و همبستگی غیرممکن است که با میل و اراده به وجود آید. در نتیجه اعتماد را باید با قناعت و امساک خرج کرد و ما نمی‌توانیم با خیال راحت به آن تکیه کنیم که همیاری و تعاون را حتماً به ارمغان خواهد آورد (Elster and Moene, 1988). اما آلبرت هرشمن (Hirshman, 1984) و داسگوپتا (Dasgupta, 1988)، این دیدگاه را زیر سؤال برده و نشان داده‌اند که اعتماد همچون سایر منابع نیست که با استفاده و مصرف تهی شود بلکه با استفاده و مصرف نشدن، ته می‌کشد. همچنین چند نمونه‌ی تاریخی به روشنی نشان می‌دهد که اعتماد را می‌توان از روی قصد و نیت «ایجاد کرد» (Velez-Ibanez, 1983) و یقیناً می‌توان از روی قصد و نیت آن را نابودکرد (Pagden, 1988).
‏اعتماد و تعاون به شیوه‌های ظریف و پیچیده‌ی گوناگون بر هم تأثیر می‌گذارند. برای نمونه، قضیه فقط این نیست که تصمیم بگیریم که آیا به الف اعتماد کنیم یا نه، بلکه شاید این نیز همان‌قدر مهم باشد که‌ آیا الف به ما اعتماد دارد یا نه. در نتیجه ممکن است تعاون هرگز صورت نبندد چون الف از شرکت در تعاون امتناع می‌کند فقط به‌این دلیل که به همکاری با ما اعتماد ندارد. علاوه بر این، همان طورکه نظریه‌ی بازی نشان می‌دهد، ممکن است تعاون به ‌این دلیل صورت نبندد که سایر عاملان مطمئن نیستند که ما به آن‌ها اعتماد داریم: الف ممکن است از شرکت در تعاون امتناع کند چون معتقد است که ما به او (الف) برای همکاری اعتماد نداریم و در نتیجه ما همکاری نخواهیم کرد. برای نیل به تعاون، اعتماد باید دوسویه باشد و عاملان نیز باید این را بدانند.
‏هرچند که بی‌اعتمادی مطلق، تعاون و همیاری میان عاملان آزاد را غیرممکن می‌کند (Gabatta, 1988, pp. 224-9) تعاون ضرورتاً وابسته به سطوح بسیار بالایی از اعتماد نیست. در واقع همیاری و تعاون موفقیت‌آمیز می‌تواند مستقل از اعتماد انجام پذیرد و تأثیر مثبتی روی سطح اعتماد داشته باشد (Axelrod, 1984). وقتی به ملاحظه و بررسی این مسئله می‌پردازیم که‌ آیا در همیاری و تعاون شرکت کنیم یا نه، عوامل دیگری نیز وجود دارد که باید مد نظر قرار دهیم ازجمله میزان خسارت و زیان در صورت ناکام ماندن تعاون و همیاری، دورنمای تعامل‌های آینده، علایق و منافع الف، و امکان وارد آمدن ضربه‌های مهلک از جانب الف.
منبع مقاله :
آوتوِیت، ویلیام. باتامور، تام؛ (1392)، فرهنگ علوم اجتماعی قرن بیستم، ترجمه: حسن چاوشیان، تهران: نشر نی، چاپ اول
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ شهریور ۹۵ ، ۲۱:۱۱
ندا حقانی شمامی