راه های نگهداری از محیط زیست

 

زمین و محیط زیست

تعریف محیط زیست :

به همه ی محیط هایی که در آن ها نوعی از ،زندگی جریان داشته باشد “محیط زیست ” گفته می شود از جمله : استخر آب،شهر، اقیانوس،کویر وبرای بقای یک محیط زیست،ارتباط متقابل موجودات زنده با یکدیگر و با عوامل غیرزنده،امری لازم و ضروری است.عوامل زنده ی یک اکوسیستم عبارتند از: تولید کننده(گیاهان سبز) مصرف کننده (جانوران) ،تجزیه کننده ها (باکتری ها و قارچ ها )مهم ترین ارتباط جانداران با یک دیگر،ارتباط غذایی است که به صورت زنجیره ی غذایی و شبکه ی غذایی جریان دارد و درنهایت همه ی جانداران کره ی زمین یک شبکه ی غذایی بزرگ به نام شبکه ی حیات را تشکیل می دهند.
عوامل غیر زنده عبارتند ازدما،نور،آب،گازها،مواد شیمیایی،گرما،(که بیشتر از اشعه ی مادون قرمز حاصل از نور خورشید به دست می آید) برنامه های مربوط به زیست محیطی باید آن چنان در نظر گرفته شوند که بقای همه ی موجودات دریک سیستم تضمین گردد

روابط بین انسان و طبیعت یک بحث قدیمی است که تا مدت ها تصور می شد.طبیعت با نیروی تصفیه کننده و تنظیم کننده اش،تعرضات انسان را هضم خواهد کردافزایش جمعیت،تجارت های پر سود عاج فیل،شاخ کرگدن ها،پوست تمساح،جنگل زدایی و بهره برداری از جنگل ها و مصرف بیش از حد انرژی با سرعت زیادی موجب برهم زدن نظم موزون و شگفت انگیز مکانیزم جهان شده است.از طرفی بلا های طبیعی (سیل،آتش فشان،زلزله،و…)ویا تغییرات آب و هوایی باعث دگرگونی های مهمی در میراث جانداران زمین شده اندکشته شدن گاو اهلی امروزی در سال 1672در لهستان ، ناپدید شدن خر کواگای معروف (به واسطه ی پوستش نیمه اسب و به واسطه ی گردنش نیمه گور خر بوددر سال 1880در آفریقای جنوبی،محو شدن دایناسور ها از کره ی زمین حدود 655 میلیون سال پیش و مواردی مشابه دیگر،تا انسان مصیبت فقر و حتی انهدام جهان زنده را سازمان دهی کند .

دلایل مهم حفاظت از موجودات زنده عبارتند از

 

1- زنجیره ی حیات : جانوران ، محتاج گیاهان (برای تبدیل انرژی خورشیدی به غذا )و گیاهان محتاج جانوران (برای انتقال دانه های گرده و بارورکردن آنها )هستند و بقای جانوران منوط به بقای طعمه هایشان است.
2- یک گنجینه ی درمانی :معالجه ی %80جمعیت کشور های در حال توسعه با داروهای طبیعی توسعه می گیرد .منشاء بسیاری از داروها،جانوران به خصوص آبزیان هستند .در کشورهایی چون هند،چین،آمازون و آسیای جنوب شرقی،پزشکان گیاهان مختلفی را به طریقه ی سنتی استفاده می کنند.
3- یک انبار وسیع:طبیعت یک مخزن بزرگ مواد خوراکی است که هنوز چندان مورداستفاده قرار نگرفته و مواد غذایی انسان به این تنوع زیستی در محصولات کشاورزی وابسته است.
4- معدنی برای صنعت)تقریبا”در تمام شاخه های صنعت از نشاسته ها،شیره ی بعضی نباتات،روغن های گیاهی ،چربیهای گیاهی و حیوانی استفاده می شود و گیاهانی مثل نیشکر،چغندر قند و گندم،انرژی های سبز شناخته شده است.

حمایت از طبیعت:

به منظور حفاظت از طبیعت می توان روش های زیر را انجام دادحمایت قا نونی از انواع موجودات،حمایت قانون از محل های ویژه،فضاها،پارکها ،حفاظت گاههاو…خرید زمین به عنوان یک سلاح قدرتمند وگران قیمت توسط سازمان حفاظت محیط زیست قوانین جالب توجهی در زمینه های مختلف مربوط به محیط زیست پایه گذاری شده است.که اگر این قوانین به نحو احسن اجرا شوند ومیان مجریان قوانین همکاری وهماهنگی وجود داشته باشد،می توان تاحدودی به حفظ محیط زیست امیدوار بود از جمله:قوانین 1961و1980در مورد آلودگی آب،1975در مورد فضولات 1985در مورد کوهستان ،1986در مورد ساحل دریاها،1987درمورد خطرهای جدی دیگر.به همراه وضع قوانین ،باید به مردم آموزش واطلاعات لازم داده شود تا احترام به محیط زیست از طریق آموزش به آنها القا شودکشورهای متحده آمریکا وآلمان 60%از تحقیق جهانی در زمینه محیط زیست را به خود اختصاص داده اند ودر سطح اروپا بسیاری از برنامه های جامعه اقتصادی در مورد محیط زیست است .این میزان تحقیقات بسیار ضعیف است ونیاز به تحقیقات بیشتری در سطح جهانی دارد

فرمول”زمین یکی است ولی جهان چنین نیست” به ما یادآوری می کند که باید بین مردم کل جهان همکاری وهماهنگی لازم ایجاد شود تا همه بتوانند از این مکان مشترک یعنی زمین بهره ی کافی ببرند که به لطف خدا این ضرورت همکاری بین المللی از آغاز قرن 21تشدید شده است

.

کاهش آلودگی هوا

در گذشته مصرف روزانه انرژی مردم بسیار کم بود وبیشترین وسایل خانگی از جنس مواد قابل تجزیه مثل چوب بود که پس از مصرف ودور انداختن ،به طور طیعی تجزیه می شوند واز بین می روند.ولی امروزه در جهان صنعتی ،جنس بیشتر وسایل از مواد غیرقابل تجزیه مثل پلاستیک است که موجب آلودگی محیط زیست می شوند.از طرفی ماشینها نقش زیادی در آلودگی محیط زیست دارند. ماشینها هم در زمان تولید وهم در زمان مصرف ایجاد آلودگی می کنند.
همه ما می توانیم به وسیله باز یافت مواد ووسایل خانگی واستفاده از وسایل عمومی ،سهم شایانی در کاهش آلودگی داشته باشیم.
بازیافت زباله ها ی صنعتی نقش مهمی در صرفه جویی انرژی وکاهش میزان استفاده از مواد خام اولیه دارد. بازیافت قوطی ها وبطری ها باعث می شود تا زباله کمتری وارد محیط زیست شده وآلودگی کمتری ناشی از مصرف انرژی در محیط ایجاد می گردد. از طرفی کاهش بسته بندی ها وبازیافت بعضی از مواد شیمیایی استفاده شده مراحل تولید ،آلودگی صنعتی کاهش می یابد.

طراحی وسایل مثل ماشین وکامپیوتر به شکل قابل بازیافت وساختن آنها به گونه ای که اجزا ومواد تشکیل دهنده آنها مجددا” مورد مصرف قرار گیرند ،در آینده باعث خواهد شد که به جای دور انداختن آنها(به دلیل جدا نشدن قطعات وعدم استفاده مجدد)مواد خام آنها قابل بازیافت واستفاده مجدد باشند

.
در سالهای اخیر مهندسین به دنبال منابع انرژی تمیز تری بوده اند وتحقیقاتی در این زمینه انجام داده اند تا به راههایی برای کاهش آلودگی دست یابند

 

 

.
این انرژی ها عبارتند از :باد ،قدرت امواج دریا برای تولید انرژی ،استفاده از الکتریسیته برای تأمین نیروی محرکه اتومبیل ها ،تأمین انرژی از یک منبع قابل شارژوذخیره شدن مثل باد وخورشید.در صورت تحقق یافتن این راهها آلودگی ناشی از اتومبیل ها به شدت کاهش خواهد یافت.

حفظ حیات وحش

 

بخش عظیمی از کره زمین در گذشته های دور پوشیده از جنگلهای سر سبز بوده است . جنگل های پر باران استوایی به دلیل وضعیت آب وهوایی خاص خود بسیار غنی بوده ودارای اکوسیستم پیچیده ای می باشند ودر حال حاضر انواع گونه های گیاهی وجانوری موجود در این مناطق بیشتر از تمام زیستگاهها ی دیگر جهان می باشد.
امروزه با افزایش جمعیت انسان برای کشاورزی ،راه سازی،ساختمان سازی و… به قطع درختان این جنگل ها پرداخته ومنجر به نابودی این مناطق می گردد ،محافظت از حیات وحش به منظور تضمین آینده،وظیفه تمام مردم جهان است که خوشبختانه در این مسیر گامهای مثبتی برداشته شده است. در سال 1992بیشتر ملتهای جهان پیمان همکاری های دوجانبه ای را امضا کردند که از نابودی گونه های گیاهی وجانوری جلوگیری می کند .بسیاری از این کشورها قبلا” توافقنامه ممنوعیت تجارت گونه های در معرض خطر را امضاءکرده اند

 

 

 

 

 

.
برای حفظ گونه ها ی در حال نابودی باید روش زندگیمان را عوض کنیم ودر عمل (نه تنها حرف)به محافظت وحمایت از حیات وحش بپردازیم.

توصیه هایی برای جلوگیری از تخریب محیط زیست

 :

1-      عدم استفاده و یا کاهش استفاده از فرآورده های خطرزا و مسموم در مصارف خانگی و تجاری
2- مهار ریختن پس مانده های فرآورده های شوینده، رنگهای شیمیایی،حلالهای شیمیایی و سموم آفت کش های مستعمل
3- تشویق اصناف در تقبل مسئولیت در قبال محیط زیست
4- اطلاع عموم مردم از برنامه ها در حفاظت از محیط زیست و ارتقای آنها
5- گزارش تخلیه غیر قانونی زباله و تخطی از مقررات
6- جلوگیری از قطع بی رویه درختان ونابودی جنگلها ومراتع.
7- جلوگیری از شکار بی رویه جانوران ، آبزیان و…
8- مراقبت از آبها وجلوگیری از آلودگی منابع آبی(رودخانه ها،دریاهاوسایر منابع)
9- تفکیک زباله هااز هم(کاغذ-پلاستیک-مواد یکبار مصرف و…)وبازیافت پس مانده ها
10- جلوگیری از تولید زباله وآموزش درست مصرف کردن
11- اصراف نکردن در منابع طبیعی مثل نفت ،گاز،آب و..
12- کاهش استفاده از اسپری ها که باعث تخریب لایه ازن می شوند.
13- جلوگیری از آلودگی هوا مخصوصا” در شهرهای بزرگ با آموزش فرهنگ استفاده از وسایل نقلیه
14- جدی گرفتن پیام مسئولین برای حفاظت از محیط زیست
15- اجرای طرحهای آموزشی برای فرهنگ سازی
16- اجرای طرحهای همکاری سازمان محیط زیست با سایر ارگانها حتی مدارس در -پاک سازی مراتع،جنگل ها،سواحل دریاها،پارکها و…

2-      17-  منابع اصلی آلودگی شناخته شود وفهرستی از مواد آلوده کننده مشخص شود.

 

 

راه های جلوگیری از نابودی جنگل ها و محیط زیست

 

 

حفظ محیط زیست در جامعه کنونی ما از جایگاه ارزشی والایی برخوردار است. نه منحصرا به این دلیل که ما به بهره برداری از منابع خوراکی و آب آشامیدنی نیاز داریم ، بلکه گسترش مفهوم محیط زیست و ارتباط تنگاتنگ آن با سیاست ها و راهبردهای اقتصادی کشور، توجه به این عامل را ضروری می نماید.
اقتصاد ایران وابستگی شدید به فعالیت های نفتی و عایدات حاصل از آن دارد. علی رغم تمام فعالیت های انجام شده ، هنوز تصور اقتصاد بدون نفت ، توهمی بیش نیست.
ذخایر عظیم قابل بازیافت و نیاز به مداوم بودن درآمدهای حاصل از این فرآورده ، جمهوری اسلامی ایران را بیش از پیش به نفت وابسته می کند. از طرف دیگر، کشور با تهدیدات زیست محیطی متعددی مواجه است.
نابودی جنگلها با سرعت بسیار زیاد، فرسایش خاک ، پیشروی کویر و بیابان ها در سراسر کشور، آلودگی آبهای آشامیدنی و غیرآشامیدنی ، آلودگی هوا، مصرف نامحدود منابع طبیعی ، رعایت نکردن استانداردها و حداقل های زیست محیطی توسط صنایع و... از جمله تهدیدات زیست محیطی است که در صورت نبود راهکارهای اساسی ، کشور را با فاجعه زیست محیطی روبه رو خواهد کرد. مهمترین چالشی که کشور در فرآیند تدوین راهبرد رشد اقتصادی با آن مواجه است ، پارادوکس نیل به رشد اقتصادی و حفاظت زیست محیطی است.
بسیاری از طرحهای توسعه ای بویژه توسعه صنعتی کشورهای در حال توسعه.
با تهدیدهای زیست محیطی از جمله آلودگی هوا، آلودگی رودخانه ها و آبها ناشی از پسابهای صنعتی و فاضلاب ها همراه است.
از طرف دیگر، جلوگیری از عوارض تخریب ، در بیشتر موارد از لحاظ اقتصادی به صرفه نیست ، در تدوین استراتژی ، پیش بینی راهکاری که تامین رشد اقتصادی را با تضمین حفاظت زیست محیطی به همراه داشته باشد، از اهمیت خاصی برخوردار است.
با لحاظ ذخایر نفتی کشور (پنجمین منبع نفتی و دومین منبع گازی جهان) ، وابستگی اقتصاد کشور به این فرآورده (85 درصد از درآمدهای ارزی کشور از نفت تامین می شود و بخشهای مختلف برای تامین نیازهای وارداتی خود به درآمد حاصل از نفت اتکا دارند. صادرات خالص نفت ایران در روز 6.2 میلیون بشکه است) تهدیدهای زیست محیطی (آلودگی هوا ، آبها و دریاها ، تخریب جنگلها و مراتع و افزایش تهدید بیابان زایی) و همچنین تعهدات کشور در سازمان ها و کنوانسیون های بین المللی حفاظت از محیط زیست (کنوانسیون تغییرات آب و هوا ، کنوانسیون حفاظت دریایی ، کنوانسیون بیابان زدایی) ، راهبرد توسعه پایدار کشور باید به گونه ای تدوین شود که با ادغام ملاحظات زیست محیطی در تصمیم گیری ها ، حفاظت از منابع طبیعی را تعمیم و از آلاینده ها و تخریب زیست بوم ها جلوگیری کند و ضمن حفظ و ارتقای جایگاه کشور در بازارهای نفتی ، کشور را در پایبندی به تعهدات زیست محیطی بین المللی با مشارکت فعال در سازمان ها و کنفرانس های بین المللی آماده سازد. در تدوین این راهبرد ، توجه به عناصر کلیدی از جمله هدایت و رهبری ، طراحی و برنامه ریزی ، اجرا و نظارت از اهمیت ویژه ای برخوردار است ، نقش مردم در حفظ محیط زیست و ضرورت اطلاع رسانی و مشارکت آنها در زمینه مقابله با تهدیدات زیست محیطی ، درک ویژه و صحیح از مفهوم توسعه پایدار برای نسل کنونی و نسلهای آتی ، توانایی در ایجاد رابطه متقابل اقتصاد، امور اجتماعی و محیط زیست ، اهمیت به مقوله مشارکت و نهادینه سازی آن ، ایجاد هماهنگی بین بودجه و اولویت های استراتژیک کشور، اتکا به ظرفیت های موجود کشور، اتکا به استراتژی ها و متخصصان و علوم موجود ، نظارت بر روند اجرایی ، نظارت بر نتایج حاصله ، بهره گیری از رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی ، اعتمادسازی بین دولت و سازمان های غیردولتی زیست محیطی از دیگر محورهای عمده ای است که در طراحی و برنامه ریزی ها می بایست مد نظر قرار گیرد. به کارگیری ابزارهای اقتصادی (از جمله حقوق مالکیت ، ایجاد بازار ، ابزارهای مالی و پولی ، نظام جریمه ای ، نظام مالیاتی و التزام های حسن انجام کار) افزون بر ایجاد علائم کمبود در منابع و خسارات زیست محیطی ، باعث ارتقای کیفیت در مصرف منابع و به حداقل رساندن ضایعات شده و زمینه نیل به توسعه پایدار را فراهم می کند.

یک کارشناس ارشد محیط زیست با اشاره به این که سالانه 58میلیون سال از عمر مفید افراد به دلیل ابتلا به بیماری های ناشی از محیط زیست ناسالم از بین می رود ، گفت : براساس تحقیقات اخیر دانشمندان ، محیط زیست ناسالم علت بروز 24درصد بیماری ها در انسان است.
سعید احمدی در گفتگو با ایسنا افزود: سالانه حدود 13میلیون نفر در دنیا بر اثر مشکلات محیط زیست که تماما قابل پیشگیری هستند جان خود را از دست می دهند و این رقم در کشورهای در حال توسعه بیش از کشورهای توسعه یافته گزارش شده است.
وی با اشاره به این که کودکان زیر 5سال بیشتر در خطر ابتلا به بیماری های ناشی از محیط ناسالم هستند، افزود: سالانه 4میلیون کودک زیر 5سال به دلیل رعایت نکردن اقدامات بهداشتی همچون تامین آب آشامیدنی سالم و بهداشت فردی جان خود را از دست می دهند. وی درخصوص حوادث غیرعمدی نیز گفت : گزارش اخیر سازمان بهداشت جهانی از افزایش آمار مرگهای ناشی از غیراستاندارد بودن محیط کار و آلودگی هواست ، چرا که آمارها نشان داده 41درصد بیماری های عفونی ریوی بر اثر آلودگی هوا و حوادث محیط کار نیز 44درصد حوادث غیرعمدی را شامل می شوند.

جنگل ها به عنوان منبع اصلی انرژی و آب و خاک بستر حیات و زندگی جوامع انسانی همواره در معرض تهدید و تخریب قرار داشته اند و انسان ها برای تأمین نیازهای زندگی جنگل را مورد تعرض قرار داده اند ، قطع درختان ، تبدیل زمین ، تغذیه دام ، بطور مستمر عوامل کاهش و عقب نشینی سطح جنگلها بوده اند . هم اکنون در سراسر کره زمین برای حفظ درختان و حمایت از محیط زیست جوامع به صورت رسمی و غیر رسمی درصدد حفاظت جنگل و جلوگیری از نابودی و تخریب محیط زیست برآمده و همه دولتهای جهان نهادهایی را برای حراست جنگلها ایجاد کرده اند . اما ادامه زندگی انسان در عرصه های جنگلی همچنان حیات

 

جنگلها را با خطر مواجه کرده است و وجود مشاغل دامپروری و کشاورزی و تفرج در کنار جنگل محیط طبیعی جنگل را نا امن نموده است .

یکی از عوامل تخریب و انهدام جنگل ها آتش سوزی است . آتش سوزی علاوه بر نابودی درختان جنگل سبب به هم خوردن اکولوژی گردیده و حیات جانوران را نیز به مخاطره می اندازد . ترکیب گونه های گیاهی عرصه را مختل نموده و سبب تضعیف پایداری گـونه های نادر و ذخایر زنتیکی می شود . بطـوری که چنـدسال پس از وقـوع یک آتش سوزی در منطقه ای گونه های مهاجر سطح عرصه را تسخیر نموده و تیپ جامعه گیاهی گذشته را تحت تأثیر قرار می دهند . همچنین آتش سوزی سبب بهم خوردن میزان همسالی درختان و نابودی نهالهای جوان و فقیر شدن خاک و دفرمه شدن شکل ظاهری درختان می شود و می توان گفت آتش به سرعت اندوخته قرون و اعصار محیط زیست را درمیـان شعله های بی رحم به دود و خاکستــر تبدیل می کند .

آتش سوزی عرصه زندگی ساکنان جنگل را نیز را محدود کرده و با سوختن علوفه و محصولات فرعی برای آنان دستان تهی و دامهای گرسنه و فقر و فلاکت را نوید خواهد داد .

 

1-پیشگیری

هرکجا اکسیژن هوا ، مواد سوختنی و شعله در مجاورت هم قرار گیرند آتش بوجود خواهد آمد . انسان برای اجتناب از خطر آتش سوزی و برای حفظ سرمایه های طبیعی و جنگلها و مراتع باید این سه عامل را از هم دیگر دور نگهدارد . اکسیژن هوا که در کنترل انسان نیست پس فقط شعله و مواد سوختنی را می توان کنترل کرد . این بهترین راه پیشگیری از آتش سوزی است .

همه گیاهان جنگل مواد سوختنی را تشکیل می دهند . علوفه و چوب با کمترین شعله ای آتش می گیرند و خاموش کردن آن کار دشواری است . این بدین معنی است که مواد سوختنی هم در کنترل انسان نیست . پس دیگر چاره ای جز اجتناب از ایجاد شعله نیست همه باید مواظب باشند روشن کردن آتش در جنگل خطر ایجاد آتش سوزی را بدنبال دارد . گیاهان و علوفه سطح جنگل را باید حتی الامکان با چرای دام و برداشت دستی کاهش داد تنه های پوسیده و خشک درختان را پاکسازی کرد .

ایجاد خطوط فاصله بین قطعات جنگل و کاشت گونه های آتش بر در فواصل منظم نیز از عوامل مهم برای جلوگیری از حرکت و سرایت آتش می باشد .

ایجاد مرزهای خاکی و سنگ چین بین قطعات مزارع و حاشیه جنگل هم در جلوگیری از حرکت آتش سوزی بسیار مهم است .

پس برای پیشگیری از ایجاد حریق در جنگل راههای بسیار ساده و مؤثری وجود دارد .

1-خودداری از روشن کردن آتش در جنگل

2-برداشت علوفه کف جنگل  و چرانیدن دام

3-پاکسازی محیط جنگل از تنه های درختان خشک و پوسیده .

4-ایجاد خطوط فاصله بین قطعات جنگل .

5-ایجاد مرزهای خاکی مثل : کانال و خاکریز و سنگ چین بین مزارع و حاشیه جنگل .

6-جلوگیری از قطع درختان .

2-کنترل و مهار

برای کنترل و مهار آتش سوزی ابتدا ما باید از وقوع حریق به سرعت آگاه شویم . مهار آتش سوزی در لحظات اولیه بسیار ساده تر از زمان گسترش و تقویت آن است . برای اطلاع از وقوع آتش سوزی می توان از برجهای دیدبانی و امکانات ماهواره ای استفاده نمود و نیز هوشیاری ساکنین عرصه های مجاور جنگلها یکی از عوامل آگاهی از وقوع آتش سوزی است . با استفــاده از بی سیم و تلفن می توان نهادهای اجتماعی ، انتظامی و مسئولین منطقه ای را در جریان آتش سوزی قرارداد تا از وجود نیروهای امداد و نجات و آتش نشان برای اطفاء حریق استقاده نمود .

اما بهترین راه کنترل و کاهش خسارت اقدام ساکنین نزدیک محل آتش سوزی برای خاموش کردن آتش است در لحظات اولیه آتش سوزی چند نفر می توانند با امکانات ابتدائی از قبیل سرشاخه های درختان شعله های آْتش را مهار کنند و یا جهت آنرا به سوی نقاط کم تراکم و لخت جنگل یا به طرف صخره ها و کانالها و نهرها هدایت نمود .

باید توجه داشت که یکی از عوامل گسترش آتش سوزی وجود باد است .بنابراین خلاف جهت باد به هیچوجه نمی توان آتش را مهار نمود .

اگر چه وجود امکانات آتش نشانی و هم نیروی امداد از عوامل مؤثر در اطفاء و مهار حریق است اما در استان کرمانشاه به علت صعب العبــور بودن راههای دسترسی به جنگل و کوهستانی بودن و محدودیت آب در مناطق جنگلی و بعد فاصله بصورت جدی نمی توان روی این امکانات حساب کرد بلکه مشارکت مردم یعنی تلاش ساکنین عرصه های جنگلی و بسیج نیروهای انسانی این مناطق مؤثرترین عامل کنترل و مهار آتش سوزی است . در مواردی که گستردگی حریق و وزش باد کار مهار را دشوار نماید باید از نیروهای سازمان یاقته امداد و نجات و امکانات هوایی استفاده نمود و یا با قطع درختان و پاکسازی مسیر آتش سوزی برای ادامه آن محدودیت ایجاد نمود . درمجموع ما در وضعیتی قرار داریم که بیشترین تلاش خود را در راه جلوگیری از ایجاد و وقوع آتش سوزی بکارگیریم و حتی الامکان از قرق بپرهیزیم و سعی کنیم علوفه و نباتات سطح زیراشکوب درختان بوسیله دام چرا شود چون تراکم جنگل های زاگرس به گونه ای است که با چرای دام امکان گسترش آتش سوزی را نمی دهد هم چنین با جلوگیری از قطع درختان که سبب تبدیل تنه های تنومند و تنک به بوته ها و جست های پراکنده می شود ) می توان از امکان آتش سوزی در جنگل جلوگیری نمود . کنتـرل رفتار مردمی که در عرصه های جنگلی زندگی می کنند و آموزش آنان برای اجتناب از روشن کردن آتش در جنگل و جلوگیری از آتش زدن پس چـر مزارع حاشیه جنگـل و یا کنـترل چنین آتش سـوزی هایی با شخم زدن اطراف مزرعه و ایجاد دیوارهای سنگ چین در حاشیه این مزارع مهم ترین راه پیشگیری حریق است هم چنین با اطلاع رسانی و انتشار پیام های هشدار دهنده به گردشگران ، کوهنوردان و شکارچیان و بهره برداران عرصه های جنگلی می توان خطرات ایجاد شعله در جنگل ها را بصورت جدی برایشان بیان نمود .

درصورتیکه با تمام این مسایل در منطقه ای حریق ایجاد شود تلاش برای محدود کردن خسارت و جلوگیری از گسترش و نهایتاً اقدام برای مهار و اطفاء آن با مشارکت مردم محلی و نیروهای امداد و نجات و پس از آن نیز برای احیاء و بازسازی منطقه سوخته و رویش مجدد و یا جنگل کاری دوباره اصول اساسی حفظ و پایداری محیط زیست است ( طراوت جنگل ها و سرسبزی طبیعت نیاز اساسی ما انسانهاست پس نگذاریم این زیبایی و طراوت و این عرصه که سفره معیشت بخشی از جامعه ماست به دود و خاکستر تبدیل گردد ) .

برای بقای یک محیط زیست،ارتباط متقابل موجودات زنده با یکدیگر و با عوامل غیرزنده،امری لازم و ضروری است.عوامل زنده ی یک اکوسیستم عبارتند از: تولید کننده(گیاهان سبز) مصرف کننده (جانوران) ،تجزیه کننده ها (باکتری ها و قارچ ها )مهم ترین ارتباط جانداران با یک دیگر،ارتباط غذایی است که به صورت زنجیره ی غذایی و شبکه ی غذایی جریان دارد و درنهایت همه ی جانداران کره ی زمین یک شبکه ی غذایی بزرگ به نام شبکه ی حیات را تشکیل می دهند. عوامل غیر زنده عبارتند از:دما،نور،آب،گازها،مواد شیمیایی،گرما،(که بیشتر از اشعه ی مادون قرمز حاصل از نور خورشید به دست می آید) برنامه های مربوط به زیست محیطی باید آن چنان در نظر گرفته شوند که بقای همه ی موجودات دریک سیستم تضمین گردد.
روابط بین انسان و طبیعت یک بحث قدیمی است که تا مدت ها تصور می شد.طبیعت با نیروی تصفیه کننده و تنظیم کننده اش،تعرضات انسان را هضم خواهد کرد.
افزایش جمعیت،تجارت های پر سود عاج فیل،شاخ کرگدن ها،پوست تمساح،جنگل زدایی و بهره برداری از جنگل ها و مصرف بیش از حد انرژی با سرعت زیادی موجب برهم زدن نظم موزون و شگفت انگیز مکانیزم جهان شده است.از طرفی بلا های طبیعی (سیل،آتش فشان،زلزله،و...)ویا تغییرات آب و هوایی باعث دگرگونی های مهمی در میراث جانداران زمین شده اند.
کشته شدن گاو اهلی امروزی در سال 1672در لهستان ، ناپدید شدن خر کواگای معروف (به واسطه ی پوستش نیمه اسب و به واسطه ی گردنش نیمه گور خر بود)
در سال 1880در آفریقای جنوبی،محو شدن دایناسور ها از کره ی زمین حدود 655 میلیون سال پیش و مواردی مشابه دیگر،تا انسان مصیبت فقر و حتی انهدام جهان زنده را سازمان دهی کند .
دلایل مهم حفاظت از موجودات زنده عبارتند از :
1)زنجیره ی حیات : جانوران ، محتاج گیاهان (برای تبدیل انرژی خورشیدی به غذا )و گیاهان محتاج جانوران (برای انتقال دانه های گرده و بارورکردن آنها )هستند و بقای جانوران منوط به بقای طعمه هایشان است.

2)یک گنجینه ی درمانی :معالجه ی %80جمعیت کشور های در حال توسعه با داروهای طبیعی توسعه می گیرد .منشاء بسیاری از داروها،جانوران به خصوص آبزیان هستند .در کشورهایی چون هند،چین،آمازون و آسیای جنوب شرقی،پزشکان گیاهان مختلفی را به طریقه ی سنتی استفاده می کنند.
3)یک انبار وسیع:طبیعت یک مخزن بزرگ مواد خوراکی است که هنوز چندان مورداستفاده قرار نگرفته و مواد غذایی انسان به این تنوع زیستی در محصولات کشاورزی وابسته است. 4)معدنی برای صنعت)تقریبا"در تمام شاخه های صنعت از نشاسته ها،شیره ی بعضی نباتات،روغن های گیاهی ،چربیهای گیاهی و حیوانی استفاده می شود و گیاهانی مثل نیشکر،چغندر قند و گندم،انرژی های سبز شناخته شده است. حمایت از طبیعت:به منظور حفاظت از طبیعت می توان روش های زیر را انجام داد: حمایت قا نونی از انواع موجودات،حمایت قانون از محل های ویژه،فضاها،پارکها ،حفاظت گاههاو...خرید زمین به عنوان یک سلاح قدرتمند وگران قیمت توسط سازمان حفاظت محیط زیست. قوانین جالب توجهی در زمینه های مختلف مربوط به محیط زیست پایه گذاری شده است.که اگر این قوانین به نحو احسن اجرا شوند ومیان مجریان قوانین همکاری وهماهنگی وجود داشته باشد،می توان تاحدودی به حفظ محیط زیست امیدوار بود از جمله:قوانین 1961و1980در مورد آلودگی آب،1975در مورد فضولات 1985در مورد کوهستان ،1986در مورد ساحل دریاها،1987درمورد خطرهای جدی دیگر.به همراه وضع قوانین ،باید به مردم آموزش واطلاعات لازم داده شود تا احترام به محیط زیست از طریق آموزش به آنها القا شود.
کشورهای متحده آمریکا وآلمان 60%از تحقیق جهانی در زمینه محیط زیست را به خود اختصاص داده اند ودر سطح اروپا بسیاری از برنامه های جامعه اقتصادی در مورد محیط زیست است .این میزان تحقیقات بسیار ضعیف است ونیاز به تحقیقات بیشتری در سطح جهانی دارد.
فرمول"زمین یکی است ولی جهان چنین نیست" به ما یادآوری می کند که باید بین مردم کل جهان همکاری وهماهنگی لازم ایجاد شود تا همه بتوانند از این مکان مشترک یعنی زمین بهره ی کافی ببرند که به لطف خدا این ضرورت همکاری بین المللی از آغاز قرن 21تشدید شده است.

کاهش آلودگی هوا

در گذشته مصرف روزانه انرژی مردم بسیار کم بود وبیشترین وسایل خانگی از جنس مواد قابل تجزیه مثل چوب بود که ÷س از مصرف ودور انداختن ،به طور طیعی تجزیه می شوند واز بین می روند.ولی امروزه در جهان صنعتی ،جنس بیشتر وسایل از مواد غیرقابل تجزیه مثل پلاستیک است که موجب آلودگی محیط زیست می شوند.از طرفی ماشینها نقش زیادی در آلودگی محیط زیست دارند. ماشینها هم در زمان تولید وهم در زمان مصرف ایجاد آلودگی می کنندهمه ما می توانیم به وسیله باز یافت مواد ووسایل خانگی واستفاده از وسایل عمومی ،سهم شایانی در کاهش آلودگی داشته باشیم بازیافت زباله ها ی صنعتی نقش مهمی در صرفه جویی انرژی وکاهش میزان استفاده از مواد خام اولیه دارد. بازیافت قوطی ها وبطری ها باعث می شود تا زباله کمتری وارد محیط زیست شده وآلودگی کمتری ناشی از مصرف انرژی در محیط ایجاد می گردد. از طرفی کاهش بسته بندی ها وبازیافت بعضی از مواد شیمیایی استفاده شده مراحل تولید ،آلودگی صنعتی کاهش می یابد.
طراحی وسایل مثل ماشین وکامپیوتر به شکل قابل بازیافت وساختن آنها به گونه ای که اجزا ومواد تشکیل دهنده آنها مجددا" مورد مصرف قرار گیرند ،در آینده باعث خواهد شد که به جای دور انداختن آنها(به دلیل جدا نشدن قطعات وعدم استفاده مجدد)مواد خام آنها قابل بازیافت واستفاده مجدد باشند.
در سالهای اخیر مهندسین به دنبال منابع انرژی تمیز تری بوده اند وتحقیقاتی در این زمینه انجام داده اند تا به راههایی برای کاهش آلودگی دست یابنداین انرژی ها عبارتند از :باد ،قدرت امواج دریا برای تولید انرژی ،استفاده از الکتریسیته برای تأمین نیروی محرکه اتومبیل ها ،تأمین انرژی از یک منبع قابل شارژوذخیره شدن مثل باد وخورشید.در صورت تحقق یافتن این راهها آلودگی ناشی از اتومبیل ها به شدت کاهش خواهد یافت

 

.

حفظ حیات وحش

بخش عظیمی از کره زمین در گذشته های دور پوشیده از جنگلهای سر سبز بوده است . جنگل های پر باران استوایی به دلیل وضعیت آب وهوایی خاص خود بسیار غنی بوده ودارای اکوسیستم پیچیده ای می باشند ودر حال حاضر انواع گونه های گیاهی وجانوری موجود در این مناطق بیشتر از تمام زیستگاهها ی دیگر جهان می باشد.
امروزه با افزایش جمعیت انسان برای کشاورزی ،راه سازی،ساختمان سازی و... به قطع درختان این جنگل ها پرداخته ومنجر به نابودی این مناطق می گردد ،محافظت از حیات وحش به منظور تضمین آینده،وظیفه تمام مردم جهان است که خوشبختانه در این مسیر گامهای مثبتی برداشته شده است. در سال 1992بیشتر ملتهای جهان پیمان همکاری های دوجانبه ای را امضا کردند که از نابودی گونه های گیاهی وجانوری جلوگیری می کند .بسیاری از این کشورها قبلا" توافقنامه ممنوعیت تجارت گونه های در معرض خطر را امضاءکرده اند .
برای حفظ گونه ها ی در حال نابودی باید روش زندگیمان را عوض کنیم ودر عمل (نه تنها حرف)به محافظت وحمایت از حیات وحش بپردازیمتوصیه هایی برای جلوگیری از تخریب محیط زیست -عدم استفاده و یا کاهش استفاده از فرآورده های خطرزا و مسموم در مصارف خانگی و تجاری -مهار ریختن پس مانده های فرآورده های شوینده، رنگهای شیمیایی،حلالهای شیمیایی و سموم آفت کش های مستعمل
-تشویق اصناف در تقبل مسئولیت در قبال محیط زیست
-اطلاع عموم مردم از برنامه ها در حفاظت از محیط زیست و ارتقای آنها
-گزارش تخلیه غیر قانونی زباله و تخطی از مقررات
جلوگیری از قطع بی رویه درختان ونابودی جنگلها ومراتع.
-جلوگیری از شکار بی رویه جانوران ، آبزیان و...
- مراقبت از آبها وجلوگیری از آلودگی منابع آبی(رودخانه ها،دریاهاوسایر منابع)
-تفکیک زباله هااز هم(کاغذ-پلاستیک-مواد یکبار مصرف و...)وبازیافت پس مانده ها
-جلوگیری از تولید زباله وآموزش درست مصرف کردن
-اصراف نکردن در منابع طبیعی مثل نفت ،گاز،آب و..
-کاهش استفاده از اسپری ها که باعث تخریب لایه ازن می شوند.
-جلوگیری از آلودگی هوا مخصوصا" در شهرهای بزرگ با آموزش فرهنگ استفاده از وسایل نقلیه
-جدی گرفتن پیام مسئولین برای حفاظت از محیط زیست
-اجرای طرحهای آموزشی برای فرهنگ سازی
-اجرای طرحهای همکاری سازمان محیط زیست با سایر ارگانها حتی مدارس در -پاک سازی مراتع،جنگل ها،سواحل دریاها،پارکها و...

 

 

 

 

منابع :

کتاب مرجع مراتع وجنگل ها

سایت سازمان حفاظت از محیط زیست

کتاب حفاظت از منابع طبیعی

وب سایت سازمان گردشگری

ویکی پدیا